Γιατί δε μεγαλώνουν τα φυτά και παραμένουν στάσιμα;

Αν τα λαχανικά που φυτέψαμε εμφανίζουν μικρή ανάπτυξη, κάποια λουλούδια σε γλάστρες δεν μεγαλώνουν ή ορισμένα δέντρα στον κήπο παραμένουν στάσιμα μετά τη μεταφύτευση, τότε είναι σίγουρο ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα στο περιβάλλον που τα έχουμε τοποθετήσει. Γιατί λοιπόν δεν αναπτύσσονται τα φυτά;

Είναι πολύ όμορφο να βλέπουμε τα φυτά να μεγαλώνουν στον κήπο και σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας, να αναπτύσσουν ζωηρή βλάστηση με καταπράσινο φύλλωμα και πλούσια ανθοφορία. Πολλές φορές παρά την φροντίδα μας, τα φυτά μένουν καθηλωμένα, δε βγάζουν καινούριους βλαστούς, τα φύλλα δε μεγαλώνουν ή χάνουν το πράσινο χρώμα τους και κιτρινίζουν. Η καθυστέρηση της ανάπτυξης των φυτών είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που συναντάμε στον κήπο ή στο μπαλκόνι μας και είναι αρκετά δύσκολο να εντοπίσουμε ποια είναι αιτία που το προκαλεί κάθε φορά.

Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε γιατί δε μεγαλώνουν τα φυτά και παραμένουν καχεκτικά στην ανάπτυξη τους, πρέπει να διερευνήσουμε όλες τις πιθανές αιτίες που δημιουργούν προβλήματα στην ανάπτυξη των φυτών. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι φυσιολογικό να σταματά η ανάπτυξη των φυτών, όπως για παράδειγμα κατά την περίοδο του χειμώνα που τα φυτά μπαίνουν σε κατάσταση λήθαργου. Πολύ συχνά, όμως, η καθυστέρηση της ανάπτυξης των φυτών οφείλεται σε παράγοντες που σχετίζονται με το έδαφος που φυτεύουμε, το πότισμα που κάνουμε, τη λίπανση που εφαρμόζουμε, καθώς και άλλες αιτίες που αφορούν το σωστό περιβάλλον για να μεγαλώσει κάθε φυτό. Στο σημερινό άρθρο θα εντοπίσουμε τις αιτίες που περιορίζουν την ανάπτυξη των φυτών και θα μάθουμε με ποιους τρόπους μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε για να απολαμβάνουμε υγιή και ζωηρά φυτά με πλούσιο φύλλωμα.

Γιατί δε μεγαλώνουν τα φυτά και παραμένουν στάσιμα;

1. Τα φυτά δε μεγαλώνουν όταν φυτεύουμε σε ακατάλληλο έδαφος

Η φύτευση σε χώμα κακής ποιότητας αποτελεί βασική αιτία για να σταματήσει η ανάπτυξη των φυτών, ειδικά κατά τον πρώτο καιρό μετά τη μεταφύτευση. Κακής ποιότητας χώμα συναντάμε σε βαριά εδάφη που δεν έχουν καλό αερισμό και δεν απομακρύνεται το νερό μετά το πότισμα ή ασβεστώδη εδάφη που είναι πολύ φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Επίσης, η φύτευση σε εδάφη που βρίσκονται σε παραθαλάσσια μέρη και χαρακτηρίζονται από υψηλή αλατότητα, καθώς και σε όξινα εδάφη που διαθέτουν χαμηλό pH, δημιουργούν προβλήματα σε αρκετά είδη φυτων, τα οποία δεν αναπτύσσονται λόγω μειωμένης απορρόφησης θρεπτικών συστατικών. Τέλος, όταν φυτεύουμε σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας και έχουμε προμηθευτεί κακής ποιότητας φυτόχωμα, τα φυτά μας μπορεί να παρουσιάσουν μειωμένη ανάπτυξη και ανθοφορία.

Πώς βελτιώνουμε το χώμα για τη φύτευση;
 
– Πριν τη φύτευση, βελτιώνουμε το χώμα εμπλουτίζοντας το έδαφος με κοπριά και κομπόστ για να αυξήσουμε την οργανική ουσία, τα θρεπτικά συστατικά και να βελτιώσουμε τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους.
– Για καλύτερη συγκράτηση υγρασίας και αερισμού του εδάφους, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φυσικά υλικά όπως ο ζεόλιθος, η ελαφρόπετρα, ο περλίτης και ο ατταπουλγίτης.
– Σε επαγγελματικές καλλιέργειες, κάνουμε εδαφολογική ανάλυση πριν τη φύτευση για να μπορούμε να βελτιώσουμε το έδαφος με τον πιο κατάλληλο τρόπο και να το ενισχύσουμε με τα απαιτούμενα θρεπτικά συστατικά.
– Καλλιεργούμε σε υπερυψωμένα παρτέρια, καθώς είναι ένας καλός τρόπος σε ερασιτεχνικούς κήπους να ελέγξουμε και να βελτιώσουμε αποτελεσματικά το χώμα φύτευσης.
– Για την φύτευση φυτών σε γλάστρες, επιλέγουμε φυτόχωμα υψηλής ποιότητας, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά που προσφέρει καλή αποστράγγιση.

2. Η ανάπτυξη των φυτών σταματά αν φυτεύουμε σε λάθος χρονική στιγμή

Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη που προκαλεί καθυστέρηση της ανάπτυξης των φυτών είναι η φύτευση σε ακατάλληλη περίοδο. Για παράδειγμα, αν φυτεύουμε μέσα στον χειμώνα, το ριζικό σύστημα των φυτών παγώνει, με αποτέλεσμα να μη μπορέσουν να ριζώσουν καλά και να μείνουν στάσιμα. Ακόμα και όταν φυτεύουμε στις αρχές της άνοιξης, αν επικρατεί μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας, η διακύμανση θερμοκρασίας καθηλώνει σημαντικά την ανάπτυξη των φυτών. Την περίοδο του καλοκαιριού που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και συνθήκες καύσωνα, αν φυτέψουμε μεσημεριανές ώρες, τα φυτά μας θα δυσκολευτούν αρκετά και θα καθυστερήσουν να μεγαλώσουν. Το ίδιο ισχύει και για τους δυνατούς άνεμους, οι οποίοι σε νεαρά φυτά μπορούν να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα στο ριζικό σύστημα, καθώς και στη σταδιακή ανάπτυξη τους.

Ποια είναι η κατάλληλη εποχή για να φυτέψουμε;
 
– Μεταφυτεύουμε τα καλλωπιστικά φυτά και τα αρωματικά φυτά μέσα στην άνοιξη, αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα. Επίσης, μπορούμε να τα μεταφυτεύσουμε στις αρχές του φθινοπώρου μετά τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού.
– Φυτεύουμε τα λαχανικά μας την κατάλληλη περίοδο ανάλογα αν είναι ανοιξιάτικης φύτευσης όπως η καλλιέργεια της ντομάτας, η καλλιέργεια της πιπεριάς και η καλλιέργεια της μελιτζάνας ή φθινοπωρινής φύτευσης όπως η καλλιέργεια του λάχανου και η καλλιέργεια του μπρόκολου.
– Τα καρποφόρα δέντρα που προμηθευόμαστε από το φυτώρια και είναι ριζωμένα σε γλάστρες φυτεύονται μέσα στην άνοιξη, αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα.
– Τα φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα όπως η συκιά, η ροδιά, η αχλαδιά μπορούμε να τα φυτέψουμε και ως γυμνόριζα φυτά (που διαθέτουν μόνο ριζικό σύστημα χωρίς χώμα), μέσα στο χειμώνα πριν αρχίσουν να φουσκώνουν οι οφθαλμοί τους.

3. Τα φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανάπτυξη όταν δε γίνεται σωστό πότισμα

Όταν το νερό του ποτίσματος δεν είναι αρκετό, και κάτι τέτοιο συμβαίνει εκτεταμένα την περίοδο του καλοκαιριού, τα φυτά δεν αναπτύσσουν ζωηρή βλάστηση και πλούσιο φύλλωμα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει όταν ποτίζουμε τα φυτά μας με κακής ποιότητας νερό, καθώς λόγω αυξημένης περιεκτικότητας αλάτων, δεν μπορούν να απορροφήσουν θρεπτικά συστατικά και να μεγαλώσουν. Επίσης, σε περιπτώσεις υπερβολικού ποτίσματος ή όταν δεν απομακρύνεται το νερό από το έδαφος και πλημμυρίζει το χώμα, το ριζικό σύστημα των φυτών παθαίνει ασφυξία και σταματά η ανάπτυξη. Όταν φυτεύουμε απευθείας σε κασπό και όχι σε γλάστρες με τρύπες, τα φυτά δεν αναπτύσσονται καθώς καθηλώνονται λόγω υπερβολικής υγρασίας.

Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε το πότισμα;
 
– Ποτίζουμε τα φυτά στην κατάλληλη ποσότητα, ανάλογα το είδος, την ανάπτυξη τους, το έδαφος που έχουν φυτευτεί και τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε εποχή.
– Για το μπαλκόνι μας, επιλέγουμε γλάστρες με τρύπες για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει και τοποθετούμε μία στρώση χαλικιών στη βάση για καλύτερη αποστράγγιση.
– Το σύστημα ποτίσματος με σταγόνες είναι το πιο κατάλληλο για τον κήπο, καθώς είναι το πιο αποτελεσματικό, το πιο οικονομικό και περιβαλλοντικά το πιο ωφέλιμο.
– Τοποθετούμε αυτόματο πότισμα με προγραμματιστή τον κήπο μας για να ποτίζουμε με την κατάλληλη ποσότητα και συχνότητα τα φυτά μας και ακόμα και όταν λείπουμε.

4. Τα φυτά αναπτύσσονται λιγότερο όταν δε βάζουμε λίπασμα

Όταν το έδαφος είναι φτωχό σε θρεπτικά συστατικά και δεν βάζουμε λίπασμα, τα φυτά μας δεν βγάζουν καινούριους βλαστούς και φύλλωμα, παρουσιάζουν κιτρινίσματα στα φύλλα και γενικότερα έχουν μειωμένη ανάπτυξη. Συνήθως, η διακοπή της ανάπτυξης των φυτών λόγω λίπανσης, οφείλεται σε έλλειψη αζώτου. Το άζωτο ως θρεπτικό στοιχείο προσφέρει πλούσια βλάστηση, γρήγορη ανάπτυξη των φυτών, μεγαλύτερο ύψος και έντονο πρασίνισμα στα φύλλα. Σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών είναι και ο φώσφορος που βοηθά στον σχηματισμό ρίζας, καθώς επίσης ο σίδηρος και το μαγνήσιο που είναι απαραίτητα στοιχεία για την φωτοσύνθεση και το πρασίνισμα των φύλλων.

Ποιο είναι το κατάλληλο λίπασμα για τα φυτά;
 
– Αν θέλουμε να βοηθήσουμε την ανάπτυξη των φυτών, χρησιμοποιούμε λίπασμα με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο (Ν) ενώ για την ενίσχυση της ριζοβολίας, μετά την μεταφύτευση, προτιμούμε λίπασμα που να περιέχει και φώσφορο.
– Για τα καλλωπιστικά φυτά που έχουμε σε γλάστρες, επιλέγουμε κρυσταλλικά ή υγρά λιπάσματα που έχουν άμεση απορρόφηση από τα φυτά, τα οποία προσθέτουμε αρκετά συχνά, σε μικρή ποσότητα για να μην παρουσιάσουν εγκαύματα τα φυτά.
– Για την καλύτερη αξιοποίηση των λιπασμάτων από τα φυτά, αποφεύγουμε να βάζουμε λίπασμα σε φυτά που δεν είναι ποτισμένα γιατί στρεσάρονται και δεν αξιοποιούν το λίπασμα
– Αποφεύγουμε να εφαρμόζουμε λίπασμα στα φυτά σε συνθήκες καύσωνα που επικρατούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, οπώς επίσης σε συνθήκες πολύ χαμηλών θερμοκρασιών και παγωνιάς, καθώς τα φυτά δεν μπορούν να τα απορροφήσουν.

5. Τα φυτά δε μεγαλώνουν όταν προσβάλλονται από έντομα και ασθένειες

Η εμφάνιση εντόμων και ασθενειών δημουργεί προβλήματα στην ανάπτυξη των φυτών. Χαρακτηριστική περίπτωση, τα νεαρά δέντρα λεμονιάς ή πορτοκαλιάς που δεν αναπτύσσονται λόγω προσβολής της κορυφαίας βλάστησης από το έντομο του φυλλοκνίστη και από τις αφίδες. Επίσης, οι τριανταφυλλιές όταν προσβάλλονται από την ασθένεια του ωιδίου της τριανταφυλλιάς, της σκωρίασης και της μαύρης κηλίδωσης, εμφανίζουν σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη.

Πώς μπορούμε να προστατέψουμε τα φυτά μας;
 
– Ελέγχουμε συχνά τα φυτά για να εντοπίσουμε έγκαιρα τυχόν προσβολές από ασθένειες και έντομα, ώστε να τα αντιμετωπίσουμε σε αρχικά στάδια προσβολής πριν δημιουργηθούν σημαντικά προβλήματα.
– Για την αποτελεσματική καταπολέμηση των προσβολών από ασθένειες και έντομα, προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα οικολογικά σκευάσματα όπως ο χαλκός, το θειάφι, ο βάκιλος Θουριγγίας, τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη.
– Για την προληπτική αντιμετώπιση των ασθενειών και των εντόμων σε ερασιτεχνικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε χρησιμοποιώντας σπιτικά υλικά όπως το πράσινο σαπούνι, η μαγειρική σόδα, το ξύδι, το πιπέρι-καγιέν, η στάχτη και η κανέλα.

Κι ένα μυστικό που βοηθάει την ανάπτυξη φυτών σε γλάστρα

Πολλές φορές, όταν κάνουμε μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα, τα φυτά μας δεν μεγαλώνουν, καθώς είχαν αναπτύξει πολύ πυκνό ριζικό σύστημα στο προηγούμενο γλαστράκι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι αναγκαίο να σπάμε και να αραιώνουμε τα εξωτερικά ριζίδια των φυτών πριν τα μεταφυτεύσουμε. Με αυτόν τον τρόπο, τα φυτά θα μπορέσουν να απορροφήσουν το νερό και τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά μέσω της ρίζας, ώστε να αναπτύξουν ζωηρή βλάστηση και πλούσιο φύλλωμα.