Καλλιεργούμε βιολογικά: Πώς φτιάχνουμε ένα βιολογικό κήπο

Η βιολογική καλλιέργεια είναι μία καλλιεργητική μέθοδος που ελαχιστοποιεί τη χρήση χημικών και συνθετικών πρόσθετων στον κήπo.

Γενικότερα, η λέξη “βιολογικό” χρησιμοποιείται για να περιγράψει συστήματα καλλιέργειας και προϊόντα που έχουν παραχθεί κάνοντας ελάχιστη χρήση βιομηχανικών πρώτων υλών.

Η βιολογική προσέγγιση είναι μέρος μίας ευρύτερης φιλοσοφίας για την κηπουρική που δίνει έμφαση στην αλληλεπίδραση μεταξύ των φυτών, του εδάφους και όλων των οργανισμών που συμμετέχουν.

Η διατήρηση των φυσικών πόρων, η αποφυγή της ρύπανσης και των κινδύνων για την υγεία, καθώς επίσης η παραγωγή καθαρών υγιεινών τροφών είναι δομικά στοιχεία της βιολογικής γεωργίας.

Ας δούμε αναλυτικά, τι πρέπει να γνωρίζουμε για να φτιάξουμε ένα βιολογικό κήπο, ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που γίνονται και πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε βιολογικά.

1. Πόσο “βιολογικοί” μπορούμε να είμαστε;

Ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό της βιολογικής κηπουρικής είναι η χρήση κοπριάς και οργανικών λιπασμάτων που προέρχονται αποκλειστικά από ζωικά ή φυτικά υπολείμματα.

Ιδανικά, οτιδήποτε χρησιμοποιείται σε ένα βιολογικό κήπο θα πρέπει και το ίδιο να έχει αναπτυχθεί με βιολογικό τρόπο. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό.

Πολλές φορές γίνονται ορισμένοι συμβιβασμοί. Αν και προτιμάμε να χρησιμοποιούμε κοπριά από λιγότερο εντατικά συστήματα εκτροφής, συχνά είναι δύσκολο να την προμηθευτούμε.

Θέλουμε σπόρους που δεν έχουν ψεκαστεί με χημικά μετά τη συγκομιδή, αν και είναι πολύ πιθανό να προέρχονται από φυτά που έχουν αναπτυχθεί με συμβατικούς τρόπους καλλιέργειας.

Είναι σαφές πως για να δημιουργήσουμε ένα πραγματικά βιολογικό κήπο χρειαζόμαστε αρκετό χρόνο και μελέτη. Ωστόσο, ακόμα κι αν δεν είμαστε 100% “βιολογικοί”, είναι καλύτερο όσο μπορούμε να καλλιεργούμε τα δικά μας φυτά στον κήπο από το να τα αγοράζουμε όλα έτοιμα.

2. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για να φτιάξουμε ένα βιολογικό κήπο;

Οι βασικές αρχές για τα “πρέπει” ενός βιολογικού κήπου, αποτελούν μία ολοκληρωμένη προσέγγιση που αφορά τις καλλιεργητικές μας πρακτικές.

• Είναι σημαντικό να τηρούμε βιολογικές μεθόδους σε όλη την έκταση του κήπου. Δε μπορούμε σε μία μεριά να έχουμε βιολογικά λαχανικά και παραδίπλα να ψεκάζουμε με χημικά για καταπολέμηση των ζιζανίων.
• Επιβλέπουμε τακτικά τον κήπο για να γνωρίζουμε τι συμβαίνει και να μπορούμε να εντοπίσουμε όποιο πρόβλημα προκύπτει νωρίς.
• Αναγνωρίζουμε τα ωφέλιμα έντομα και συμφιλιωνόμαστε με την ιδέα ότι όλοι οι οργανισμοί είναι χρήσιμοι, αρκεί να μην ξεφύγουν από τον έλεγχο.
• Εναλλάσσουμε τις καλλιέργειες λαχανικών για να χρησιμοποιούμε καλύτερα τους εδαφικούς πόρους και να περιορίσουμε την ανάπτυξη ανεπιθύμητων παράσιτων και ασθενειών. Κάνοντας αμειψισπορά βελτιώνουμε τη γονιμότητα του εδάφους με φυσικό τρόπο.

• Φυτεύουμε λουλούδια και καλλωπιστικά φυτά τα οποία προσελκύουν οφέλιμους οργανισμούς με τη γύρη και το νέκταρ τους.
• Καλλιεργούμε ποικιλία φυτών όπου είναι δυνατό. Με αυτό τον τρόπο τα ανεπιθύμητα έντομα και οι ασθένειες είναι λιγότερο πιθανό να ξεφύγουν από τον έλεγχο.

• Ανακυκλώνουμε υλικά από τον κήπο και την κουζίνα φτιάχνοντας κομπόστ για να βελτιώσουμε τις φυσικές ιδιότητες του εδάφους και να παρέχουμε χρήσιμα θρεπτικά συστατικά για τα φυτά μας.
• Βελτιώνουμε τη σύσταση του εδάφους ενσωματώνοντας οργανικά υλικά, όπως φύλλα, κομμένα αγριόχορτα, τεμαχισμένα κλαδιά και κοπριά.
• Φροντίζουμε να τρέφουμε τα πλάσματα που ζουν στο χώμα με οργανικές κοπριές, ώστε αυτά με τη σειρά τους να φροντίσουν για τη σωστή θρέψη των φυτών μας.

• Αφαιρούμε ζιζάνια που πιθανόν υπάρχουν με το χέρι και σκαλίζουμε να αφαιρέσουμε τη ρίζα τους. Αφήνουμε αυτά που δεν ενοχλούν.
• Κρατάμε το έδαφος καλυμμένο με φυτά ή οργανικά υλικά. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνουμε τη δομή του εδάφους και καταπολεμούμε τα ζιζάνια.
• Χρησιμοποιούμε φυσικά υλικά εδαφοκάλυψης όπως η πευκόφλουδα, τα ροκανίδια, τα πεσμένα φύλλα, τα φύκια, η στάχτη, τα φύκια και το χαλίκι που μπορούν να μας βοηθήσουν στη μείωση της συχνότητας ποτίσματος, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του εδάφους, την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων αγριόχορτων, καθώς επίσης την προστασία του εδάφους από διάβρωση.

3. Ποια είναι τα λάθη που κάνουμε σε ένα βιολογικό κήπο;

Τι πρέπει να αποφεύγουμε σε ένα βιολογικό κήπο και ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στον κήπο.

• Αγνοούμε τι συμβαίνει στον κήπο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ακόμα κι αν το σύστημα καλλιέργειας που έχουμε φτιάξει απαιτεί χαμηλή παρέμβαση από εμάς, χρειάζεται επιτήρηση ώστε κάποιο πρόβλημα που τυχόν εμφανιστεί να μην ξεφύγει από τον έλεγχο.
• Υποθέτουμε ότι όλα τα πλάσματα που βρίσκονται στον κήπο είναι επιβλαβή. Ακόμα και οργανισμοί που δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν πρόβλημα, όταν βρίσκονται σε μικρούς πληθυσμούς δεν αποτελούν σοβαρή απειλή για τα φυτά μας.
• Καλλιεργούμε μεγάλες περιοχές του κήπου με ένα μόνο είδος φυτού που μπορεί να ενθαρρύνει την γρήγορη εξάπλωση παράσιτων και ασθενειών.
• Θεωρούμε ότι συμμαζεύοντας, τακτοποιώντας και καθαρίζοντας υπερβολικά, κάνουμε καλό στον κήπο. Όταν αφήνουμε το έδαφος γυμνό για μήνες, ιδιαίτερα κατά τον χειμώνα, τα χρήσιμα συστατικά είναι ευκολότερο να ξεπλυθούν και η δομή του εδάφους να διαταραχθεί από τη βροχή.

4. Τι μπορεί να μας βοηθήσει να φτιάξουμε τον δικό μας βιολογικό κήπο;

Μία πολύ φιλική μέθοδος για να φτιάξουμε τον δικό μας ερασιτεχνικό βιολογικό κήπο είναι η κηπουρική χωρίς σκάψιμο (no dig gardening).

Εμπνευσμένη από τις βιολογικές διεργασίες που γίνονται χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση σε ένα φυσικό περιβάλλον, η κηπουρική χωρίς σκάψιμο αποτελεί μία εναλλακτική μορφή καλλιέργειας που μας επιτρέπει να φυτεύουμε σε αφράτο χώμα με εξαιρετικά αποτελέσματα, όντας ταυτόχρονα οικολογικά φιλική για τον χώρο που καλλιεργούμε.

Πριν τη δημιουργία ενός βιολογικού κήπου χρειάζεται η κατάλληλη προετοιμασία. Πού φυτεύουμε, πώς βελτιώνουμε το χώμα, τι φυτεύουμε κάθε εποχή, ποια φυτά επιλέγουμε και ποιες είναι οι κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης αποτελούν σημαντικές αποφάσεις που καλούμαστε να πάρουμε.

Η δημιουργία ενός λαχανόκηπου για να καλλιεργήσουμε τα αγαπημένα μας κηπευτικά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι ενός βιολογικού κήπου.

Επιπλέον, προτιμάμε καλλωπιστικά φυτά, θάμνους και δέντρα που είναι προσαρμοσμένα στο περιβάλλον της χώρας μας. Σε ένα βιολογικό κήπο τα φυτά αφήνονται συνήθως σε ελεύθερη διαμόρφωση και φυτεύονται χωρίς αυστηρή δομή, ώστε ο κήπος έρχεται σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον.

Πολλά από τα φυτά για μεσογειακό κήπο είναι ιδανικά για να πλαισιώσουν τον βιολογικό κήπο μας, όπως το άλυσσο, το δεντρολίβανο, το βιβούρνο, το τεύκριο και το κυπαρίσσι.

Συμπληρωματικά, ανακυκλώνουμε και επαναχρησιμοποιούμε σπιτικά υλικά στον κήπο για να φτιάξουμε τα δικά μας ήπια ερασιτεχνικά λιπάσματα χρησιμοποιώντας τα υπολείμματα από τον καφέ, τα τσόφλια αυγών και τη στάχτη από το τζάκι που αποτελεί ένα εξαιρετικό φυσικό λίπασμα.

5. Κι ένα μυστικό για τους βιολογικούς κήπους

Πρέπει να γνωρίζουμε πως όταν δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για ομαλή ανάπτυξη των φυτών βιολογικά, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής τοποθεσίας, του χρόνου φύτευσης, λίπανσης και ποτίσματος, η εμφάνιση προβλημάτων από παράσιτα, ασθένειες και άλλα απρόοπτα είναι λιγότερο πιθανή και λιγότερο επιζήμια.