11 μυστικά για την καλλιέργεια του κολοκυθιού (+video)

Κολοκύθι, ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο νόστιμα λαχανικά που φυτεύουμε την ανοιξιάτικη περίοδο και συγκομίζουμε μέσα στο καλοκαίρι. Τα κολοκύθια τρώγονται βραστά, ψητά και τηγανητά και αποτελούν πρώτη ύλη για αρκετά καλοκαιρινά φαγητά όπως η κολοκυθόπιτα, το μπριάμ και τα γεμιστά.

Η καλλιέργεια του κολοκυθιού έχει κοινά χαρακτηριστικά με την καλλιέργεια αγγουριού, την καλλιέργεια πεπονιού και την καλλιέργεια καρπουζιού καθώς τα συγκεκριμένα λαχανικά ανήκουν στην ίδια οικογένεια φυτών.

Εκτός από νόστιμη γεύση, τα κολοκύθια έχουν σημαντική θρεπτική αξία καθώς διαθέτουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, κάλιο και ασβέστιο. Λόγω της μικρής ποσότητας θερμίδων που έχει το κολοκύθι, αποτελεί βασικό στοιχείο για προγράμματα διατροφής με στόχο την απώλεια βάρους.

Πρόκειται για μία αρκετά εύκολη καλλιέργεια που προτείνουμε ανεπιφύλακτα σε πρωτάρηδες καλλιεργητές, καθώς δίνει πλούσια παραγωγή και αρκετά γρήγορα. Ακόμη κι αν δε διαθέτουν κήπο, θα μπορέσουν να φυτέψουν κολοκύθια σε γλάστρα στο μπαλκόνι.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά, τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια της κολοκυθιάς καθώς και χρήσιμες συμβουλες για να απολαμβάνουμε τα πιο νόστιμα κολοκύθια από τον κήπο και το μπαλκόνι μας.

1. Ποιες ποικιλίες κολοκυθιού επιλέγουμε να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες κολοκυθιού ντόπιες, παραδοσιακές, καθώς και ξένες για να καλλιεργήσουμε στον κήπο μας. Είναι σημαντικό να διατηρούμε δικό μας σπόρο κολοκυθιού, ώστε να γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας που καλλιεργούμε.

Επιλέγουμε διαφορετικές ποικιλίες ανάλογα με την πρωιμότητα της φύτευσης του κολοκυθιού που έχουν δοκιμαστεί στις τοπικές συνθήκες και μας εξασφαλίζουν καλή ανάπτυξη και ποιοτική παραγωγή. Kαποιες ποικιλίες κολοκυθιού έχουν θαμνώδη ανάπτυξη, ενώ κάποιες άλλες ποικιλίες κολοκυθιού έρπουν στο έδαφος.

Αρκετοί παραγωγοί επιλέγουν υβρίδια κολοκυθιού που είναι ανθεκτικά σε ιώσεις την περίοδο του καλοκαιριού αν και δεν μπορούμε να κρατήσουν σπόρο για την επόμενη χρονιά.

Ανάλογα το σχήμα και το χρώμα, μπορούμε να καλλιεργήσουμε κολοκύθια κυλινδρικού σχήματος ή σε σχήμα μπουκάλι, με διαφορετικές διαβαθμίσεις του πράσινου από ανοιχτό μέχρι σκούρο χρώμα.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou) on Jun 16, 2020 at 7:26am PDT

Μερικές ενδιαφέρουσες ποικιλίες κολοκυθιού που αξίζει να καλλιεργήσουμε είναι οι εξής:

• Κομποκολόκυθο: Δημοφιλής ποικιλία κολοκυθιού που δίνει πρώιμη παραγωγή στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού.
• Κολοκύθι Σαντορίνης: Ποικιλία στρογγυλού κολοκυθιού με ξεχωριστό ενδιαφέρον και ιδιαίτερη γεύση, κατάλληλο για γεμιστά και για τηγανητές ροδέλες.
• Κολοκυθιές για άνθη: Ιδιαίτερες ποικιλίες κολοκυθιού που καλλιεργούνται για την παραγωγή ανθών για την παρασκευή γεμιστών κολοκυθανθών, οι οποίες παράγουν πλήθος λουλουδιών και ελάχιστα κολοκύθια
• Γλυκοκολοκύθα: Ποικιλία κολοκυθιού που παράγει στρογγυλές ή μακρόστενες μεγάλες γλυκοκολοκύθες που χρησιμοποιούμε για την παρασκευή κολοκυθόπιτας.

• Νεροκολοκύθα: Ποικιλία αναρριχόμενου κολοκυθιού που μας παράγει ιδιαίτερους καρπούς, τα γνωστά φλασκιά που χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για το γέμισμα νερού και διάφορων ποτών.
• Καλλωπιστική κολοκυθιά: Ποικιλίες αναρριχόμενων κολοκυθιών που παράγουν μικρά διακοσμητικά κολοκύθια σε διάφορα εντυπωσιακά χρώματα.
• Κολοκύθι λούφα: Ποικιλία αναρριχώαμενου κολοκυθιού που παράγει ένα εντυπωσιακό είδος κολοκυθιού που μας δίνει μετά από επεξεργασία το φυτικό σφουγγάρι.

2. Ποια εποχή φυτεύουμε τα κολοκύθια στον κήπο μας;

Η πρώιμη φύτευση της κολοκυθιάς γίνεται στην αρχή της άνοιξης με έτοιμα φυτά που έχουμε προμηθευτεί από φυτώριο ή που ετοιμάζουμε μόνοι μας στα τέλη του χειμώνα σε ειδικό σπορείο.

Για να καλλιεργήσουμε κολοκύθια στα τέλη της άνοιξης, μπορούμε να φυτέψουμε τον σπόρο του κολοκυθιού απευθείας στο έδαφος, καθώς την περίοδο αυτή η θερμοκρασία του εδάφους είναι κατάλληλη για να φυτρώσει ο σπόρος.

3. Πώς προετοιμάζουμε το έδαφος για την φύτευση των κολοκυθιών

Πριν τη φύτευση των νεαρών φυτών κολοκυθιού, θα χρειαστεί να οργώσουμε ή να σκάψουμε τον κήπο μας για να εξασφαλίσουμε αφράτο χώμα, και να προσθέσουμε στις θέσεις φύτευσης κομπόστ, κοπριά και βιολογικό λίπασμα για τον εμπλουτισμό του χώματος με θρεπτικά συστατικά και οργανική ουσία

Κατά τη φύτευση της κολοκυθιάς, πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι τα ανεπιθύμητα αγριόχορτα, τα ζιζάνια. Ένας πρακτικός τρόπος για να περιορίσουμε τα αγριόχορτα που φυτρώνουν στον κήπο είναι να τοποθετήσουμε γεωύφασμα, νάιλον εδαφοκάλυψης, ή κάποιο άλλο μέσο εδαφοκάλυψης όπως προτείνουμε στο σχετικό άρθρο μας.

4. Σε τι αποστάσεις φυτεύουμε τα κολοκύθια;

Αποφεύγουμε τις πυκνές φυτεύσεις κολοκυθιού για να έχουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό των φυτών, μειώνοντας με αυτό τον τρόπο την πιθανότητα προσβολής της καλλιέργειας κολοκυθιού από ασθένειες και έντομα.

Οι ιδανικές αποστάσεις φύτευσης του κολοκυθιού είναι ανά 70-100 εκατοστά μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 100-140 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Αν διαθέτουμε πολύ μικρό κήπο, μπορούμε να συγκαλλιεργήσουμε τα κολοκύθια, με πεπονιές, με αναρριχώμενες ποικιλίες φασολιάς καθώς και με καλαμπόκια. Με τη συγκαλλιέργεια λαχανικών, γίνεται πυκνότερη φύτευση των φυτών που συνυπάρχουν και αναπτύσσονται εξοικονομώντας χώρο, νερό και θρεπτικά στοιχεία.

5. Πώς καλλιεργούμε κολοκύθια σε γλάστρα;

Η κολοκυθιά αναπτύσσει πολλούς βλαστούς και πυκνό φύλλωμα και θα χρειαστεί αρκετά μεγάλη στρογγυλή γλάστρα, διαμέτρου 40-50 εκατοστά για να το φυτέψουμε. Η γλάστρα θα πρέπει να διαθέτει τρύπες για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει από το πότισμα.

Επιλέγουμε μια ηλιοφανή θέση στο μπαλκόνι για να τοποθετήσουμε τη γλάστρα της κολοκυθιάς, σχετικά προφυλαγμένη από ανέμους με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό.

Για τη φύτευση του κολοκυθιού σε γλάστρα, επιλέγουμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Στη βάση της γλάστρας τοποθετούμε ένα λεπτό στρώμα από χαλίκια ή βότσαλα για να πετύχουμε καλύτερη αποστράγγιση.

6. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια του κολοκυθιού;

Το φυτό του κολοκυθιού είναι σχετικά απαιτητικό σε νερό για να έχει καλή ανάπτυξη και πλούσια παραγωγή. Συγκεκριμένα, οι κολοκυθιές χρειάζονται πότισμα κάθε δυο μέρες την περίοδο της άνοιξης, ενώ τη ζεστή περίοδο του καλοκαιριού μπορεί να χρειαστούν πότισμα και κάθε μέρα, ώστε το χώμα να διατηρείται υγρό.

Κατάλληλο σύστημα άρδευσης για το πότισμα της κολοκυθιάς είναι το σύστημα άρδευσης με σταγόνες που είναι πιο αποτελεσματικό για ομοιόμορφο πότισμα και παράλληλα πιο ωφέλιμο περιβαλλοντικά καθώς κάνουμε εξοικονόμηση νερού.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η υπερβολική ποσότητα νερού, καθώς και η διαβροχή του φυλλώματος του φυτού τη, κατά το πότισμα, συντελεί στην εμφάνιση ασθενειών, με πιο συνηθισμένο το ωίδιο της κολοκυθιάς.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou) on May 29, 2019 at 6:56am PDT

7. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του κολοκυθιού;

Η λίπανση είναι βασική καλλιεργητική εργασία για την κολοκυθιά, καθώς χρειάζεται αρκετά θρεπτικά στοιχεία και λίπασμα για να έχει καλή παραγωγή.

Προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα που περιέχει άζωτο, φώσφορο και κάλιο μία φορά το μήνα, στις κολοκυθιές μας για να βοηθήσουμε την ευρωστία, την βλαστική ανάπτυξη των φυτών, την ανθοφορία και την καρποφορία τους.

Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί καθώς η υπερβολική προσθήκη λιπάσματος αζώτου μπορεί συντελέσει αρνητικά στην καρποφορία της κολοκυθιάς και να προκαλέσει μειωμένη παραγωγή καρπών και ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών.

8. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του κολοκυθιού;

Για την οικολογική φυτοπροστασία του κολοκυθιού, σκονίζουμε με θειάφι γύρω από τη ρίζα, καθώς και πάνω στα φύλλα για προστασία από μυκητολογικές ασθένειες, όπως το ωίδιο που προκαλεί άσπρισμα στα φύλλα και από τον τετράνυχο, το μικρό αραχνάκι που ξεραίνει το φύλλωμα σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών.

Για να προστατέψουμε τις κολοκυθιές μας από έντομα όπως η μελίγκρα (αφίδες) και ο αλευρώδη που προσβάλλουν το φύλλωμα του κολοκυθιού και δημιουργούν χαρακτηριστικά μελιτώματα, χρησιμοποιούμε βιολογικό σκεύασμα αλάτων καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Εναλλακτικά, για την προληπτική αντιμετώπιση των εντόμων, ψεκάζουμε τα φυτά κάθε βδομάδα με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας μία κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και μία κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό.

9. Γιατί κιτρινίζουν τα κολοκύθια;

Πολλές φορές παρατηρούμε τα κολοκύθια να κιτρινίζουν, να μην μεγαλώνουν και να παραμένουν μικρά. Το κιτρίνισμα στα κολοκύθια μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική υγρασία λόγω συχνού ποτίσματος και σε προσβολή από την ασθένεια του ωιδίου.

Βέβαια, τα κολοκύθια μπορεί να κιτρινίσουν και από άλλα αίτια όπως λόγω έλλειψης ασβεστίου στο χώμα ή λόγω έλλειψης λιπάσματος αζώτου. Σε αυτή τις περιπτώσεις, προσθέτουμε στα φυτά μας βιολογικό λίπασμα ασβεστίου ή βιολογικό λίπασμα αζώτου για να διορθώσουμε το πρόβλημα.

10. Πότε συγκομίζουμε τα κολοκύθια;

Η συγκομιδή της καλλιέργειας του κολοκυθιού ξεκινά συνήθως 2 μήνες μετά τη φύτευση και διαρκεί 2-3 μήνες ανάλογα την ποικιλία του κολοκυθιού.

Το κολοκύθι είναι έτοιμο για να το κόψουμε όταν φθάσει σε μήκος 10-15 εκατοστών. Συγκομίζεται νωρίς το πρωί και κόβεται με τμήμα του ποδίσκου για να διατηρείται φρέσκο και δροσερό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Επειδή ο καρπός του κολοκυθιού μεγαλώνει πολύ γρήγορα, ειδικά την περίοδο του καλοκαιριού, η συγκομιδή πρέπει να γίνεται τουλάχιστον κάθε δυο μέρες. Αν αφήσουμε τα κολοκύθια χωρίς να τα κόψουμε γίνονται πολύ μεγάλα και είναι κατάλληλα περισσότερο για κολοκυθόπιτες και για τηγάνισμα.

Εκτός από τα κολοκύθια, μπορούμε να συγκομίσουμε και τα άνθη του φυτού της κολοκυθιάς, τα οποία αμέσως μετά το κόψιμο, πρέπει να μπαίνει ο ποδίσκος τους στο νερό για να διατηρούνται μέχρι να τους μαγειρέψουμε. Οι κολοκυθοανθοί έχουν ξεχωριστή γεύση και μπορούμε να τους απολαύσουμε σε μοναδικές συνταγές γεμιστούς με ρύζι ή τηγανητούς.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

11. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια κολοκυθιού

Εκτός όμως από τα κολοκύθια και τα άνθη της κολοκυθιάς, σε μερικές περιοχές της χώρας τρώγονται βραστοί ακόμα και οι τρυφεροί βλαστοί διάφορων ποικιλιών κολοκυθιάς που ονομάζονται κολοκυθοκορφάδες.