13 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια κρεμμυδιού

Κρεμμύδι, ένα από τα πιο δημοφιλή λαχανικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά σε σαλάτες και στο φαγητό.

Η καλλιέργεια του κρεμμυδιού μας δίνει τον διάσημο υπόγειο βολβό, γνωστό ως “ξερό κρεμμύδι”, ενώ το πράσινο φύλλωμα του χρησιμοποιείται στην κουζίνα ως “χλωρό” ή “φρέσκο κρεμμύδι”.

Τα κρεμμύδια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής κουζίνας, δίνοντας ιδιαίτερο άρωμα και μοναδική πικάντικη γεύση σε σαλάτες, σε πίτες και σε όλες τις συνταγές μαγειρικής.

Διαθέτουν σημαντική διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσια σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Πρόκειται για μία σχετικά εύκολη καλλιέργεια που μπορούμε να φυτέψουμε στον κήπο και σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι και στην αυλή μας.

Ας δούμε, αναλυτικά, ποιες ποικιλίες κρεμμυδιού υπάρχουν, ποια εποχή και πώς φυτεύουμε τα κρεμμύδια, μαζί με χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργεια, ώστε να απολαμβάνουμε τα πιο νόστιμα κρεμμύδια φρέσκα ή ξερά στην κουζίνα μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες κρεμμυδιού για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια κρεμμυδιού για να φυτέψουμε ανάλογα με το σχήμα του βολβού, το χρώμα, το μέγεθος, καθώς και τη γεύση της αρεσκείας μας. Οι ποικιλίες κρεμμυδιού διαχωρίζονται κυρίως με βάση την εποχή φύτευσης και το χρώμα του κρεμμυδιού.

• Εποχή φύτευσης: Οι ποικιλίες και τα υβρίδια κρεμμυδιού που καλλιεργούνται στον ελληνικό χώρο διαχωρίζονται σε αυτές που είναι κατάλληλες για φθινοπωρινή φύτευση και σε αυτές που είναι κατάλληλες για ανοιξιάτικη φύτευση.

• Χρώμα κρεμμυδιού: Ανάλογα το χρώμα του φλοιού και της σάρκας του κρεμμυδιού, θα συναντήσουμε λευκές, κίτρινες (ξανθές) και κόκκινες (μωβ) ποικιλίες. Οι κίτρινες ποικιλίες έχουν συνήθως πιο καυτερή γεύση, οι λευκές έχουν πιο γλυκιά γεύση ενώ οι κόκκινες ποικιλίες κρεμμυδιού διαθέτουν μία σχετικά πικάντικη γεύση.

• Παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες: Γνωστές παραδοσιακές και κρεμμυδιού είναι το βατικιώτικο κρεμμύδι που καλλιεργείται στη νότια Πελοπόννησο, το κρεμμύδι Θήβας, το κρεμμύδι Φλώρινας, το κρεμμύδι Κοζάνης, το κρεμμύδι Μαδέρας στη Μακεδονία, το κασσανιώτικο κρεμμύδι στο Ηράκλειο, το μεσογειανό κρεμμύδι στα Χανιά και το κρεμμύδι Άνδρου.

• Ποικιλία Ζακυνθινού νεροκρέμμυδου: Ιδιαίτερη αναφορά στην παραδοσιακή ντόπια ποικιλία κρεμμυδιού που καλλιεργείται στη Ζάκυνθο, με αρκετά πλατύ βολβό μεγάλου μεγέθους που φτάνει σε βάρος από μισό ως ένα κιλό και διαθέτει γλυκιά, δροσερή και ευχάριστη γεύση.

• Κόκκινο κρεμμύδι Αιγύπτου: H συγκεκριμένη ποικιλία πεπλατυσμένου κρεμμυδιού εμφανίζει ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, καθώς όταν το λουλούδι του κρεμμυδιού γονιμοποιείται σχηματίζει βολβό και όχι σπόρο όπως στις υπόλοιπες ποικιλίες. Με αυτούς τους βολβούς που προκύπτουν από το άνθος, γίνεται και ο πολλαπλασιασμός της ποικιλίας.

2. Ποια εποχή φυτεύονται τα κρεμμύδια και σε τι αποστάσεις;

Το χλωρό φρέσκο κρεμμυδάκι μπορεί να φυτευτεί σχεδόν όλο το χρόνο στον κήπο μας.

Αν προτιμάμε το ξερό κρεμμύδι, ανάλογα την ποικιλία, φυτεύουμε την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου ή την περίοδο του φθινοπώρου.

Η φύτευση του κοκκαριού μπορεί να γίνει τόσο σε γραμμές φύτευσης όσο και στα πεταχτά.

Για τη γραμμική φύτευση του κρεμμυδιού ανοίγονται αβαθή αυλάκια σε αποστάσεις φύτευσης μεταξύ των γραμμών φύτευσης γύρω στα 30 εκατοστά. Οι μικροί βολβοί του κρεμμυδιού φυτεύονται σε αποστάσεις μεταξύ τους περίπου 10 εκατοστών για το ξερό κρεμμύδι και 5-7 εκατοστών για το χλωρό κρεμμυδάκι.

Το βάθος φύτευσης του κρεμμυδιού μέσα στο χώμα πρέπει να είναι περίπου ένα εκατοστό, ίσα -ίσα δηλαδή να καλύπτεται από το χώμα το πάνω μυτερό μέρος του βολβού.

3. Τι έδαφος χρειάζεται η καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Η καλλιέργεια του κρεμμυδιού αναπτύσσεται καλύτερα και σχηματίζει μεγαλύτερους βολβούς όταν γίνεται σε ελαφρύ αμμώδες χώμα με καλή αποστράγγιση.

Για την προετοιμασία του εδάφους, πριν τη φύτευση είναι σημαντικό να ενσωματώνουμε στο έδαφος οργανική ουσία και υλικά βελτίωσης του εδάφους όπως η χωνεμένη κοπριά και το κομπόστ.

Κατά την φύτευση των βολβών του κρεμμυδιού, μπορούμε να προσθέσουμε συμπληρωματικά πλήρες βιολογικό λίπασμα για ενδυνάμωση της καλλιέργειας, ειδικά αν το χωράφι μας καλλιεργείται κάθε χρόνο και έχει ανάγκη από θρεπτικά συστατικά.

4. Πώς φυτεύονται τα κρεμμύδια;

Για να φυτέψουμε κρεμμύδια προμηθευόμαστε κοκκάρι κρεμμυδιού, δηλαδή τους μικρούς βολβούς κρεμμυδιού, ή κρεμμυδόσπορο, τον μικροσκοπικό μαύρο σπόρο κρεμμυδιού, γνωστό και ως μπαρούτι.

Η μέθοδος παραγωγής από κοκκάρι πλεονεκτεί έναντι της απευθείας σποράς όσον αφορά την πρωίμιση, μας δίνει δηλαδή κρεμμύδια σε συντομότερο χρονικό διάστημα.

Σε ανοιξιάτικες φυτεύσεις, το κοκκάρι χρειάζεται 4 μήνες από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή, έναντι 6 μηνών όταν ρίχνουμε σπόρο. Επίσης, με το κοκκάρι εξασφαλίζουμε σημαντικές αποδόσεις, ακόμη και σε ξηρά εδάφη.

Από ένα κιλό κοκκάρι, εφόσον δεν αντιμετωπίσουμε κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην καλλιέργεια, μπορούμε να φτάσουμε σε απόδοση 20-30 κιλών ξερού κρεμμυδιού.

View this post on Instagram

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou)

5. Πώς επιλέγουμε κοκκάρι κρεμμυδιού για φύτευση;

Η επιλογή του κατάλληλου μεγέθους κοκκαριού είναι πολύ σημαντική για την αποτελεσματικότητα της καλλιέργειας μας.

Το ιδανικό μέγεθος για το κοκκάρι που προορίζεται για παραγωγή ξερού κρεμμυδιού είναι αυτό που έχει διάμετρο 1,5-2 εκατοστών.

Το κοκκάρι μεγαλύτερου μεγέθους προτιμάται για παραγωγή πράσινων νωπών κρεμμυδιών, καθώς δίνει πιο χοντρό βλαστό, ενώ εμφανίζει γρήγορα ανθικό στέλεχος με αποτέλεσμα να περιορίζεται το μέγεθος του βολβού που θα σχηματιστεί στο έδαφος.

Όταν φυτεύουμε σφαιρικό κοκκάρι στον κήπο μας, θα μας δώσει παραγωγή πεπλατυσμένων βολβών κρεμμυδιού. Αντίθετα, όταν φυτεύουμε επίμηκες ή κωνικό κοκκάρι θα μας δώσει παραγωγή βολβών στρογγυλού σχήματος.

6. Πώς καλλιεργούμε κρεμμύδι σε γλάστρα στο μπαλκόνι;

Μπορούμε να καλλιεργήσουμε κρεμμύδια σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι πολύ εύκολα, αρκεί να τις τοποθετήσουμε σε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό. Επιλέγουμε γλάστρες ή ζαρντινιέρες με μικρό βάθος 15-20 εκατοστών και μεγάλη επιφάνεια, ώστε να χωρέσουν αρκετοί βολβοί κρεμμυδιού.

Χρησιμοποιούμε αφράτο φυτόχωμα υψηλής ποιότητας, εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά και περλίτη που εξασφαλίζει καλό αερισμό και απομάκρυνση του νερού που περισσεύει κατά το πότισμα.

Εναλλακτικά, μπορούμε να φτιάξουμε και δικό μας μίγμα φύτευσης χρησιμοποιώντας με τύρφη, κοπριά και περλίτη σε αναλογία 2:1:1.

7. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Σχετικά με τις ανάγκες σε νερό, η καλλιέργεια του κρεμμυδιού απαιτεί συνεχή παρουσία υγρασίας στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους καθώς τα κρεμμύδια διαθέτουν ρηχό ριζικό σύστημα.

Ενδεικτικά, τα κρεμμύδια χρειάζονται πότισμα περίπου κάθε 4-5 μέρες, ανάλογα βέβαια τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν και τον τύπο του εδάφους.

Κατά τη φύτευση του βολβού του κρεμμυδιού, είμαστε πολύ προσεκτικοί και αποφεύγουμε το υπερβολικό πότισμα για να μην σαπίσει ο βολβός.

Επίσης, περιορισμένο πότισμα χρειάζεται και στο τέλος της καλλιέργειας, λίγες μέρες πριν τη συγκομιδή, για να μπορέσει ο βολβός να αποξηραθεί σωστά.

8. Πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Όσον αφορά τη λίπανση, είναι καλό πριν τη φύτευση του κρεμμυδιού να ενσωματώνουμε κοπριά και κομπόστ στο έδαφος.

Συμπληρωματικά, ένα μήνα μετά τη φύτευση προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λιπασμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και επαναλαμβάνουμε σε ένα μήνα.

Αποφεύγουμε να βάζουμε λιπάσματα με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο. Η υπερβολική ποσότητα αζώτου συντελεί σε υποβάθμιση της παραγωγής των βολβών του κρεμμυδιού και σε αύξηση του κινδύνου προσβολής από μυκητολογικές ασθένειες.

9. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, η καλλιέργεια του κρεμμυδιού είναι αρκετά ευαίσθητη και προσβάλλεται από μυκητολογικές ασθένειες που προσβάλλουν το φύλλωμα και τον βολβό του, όπως ο περονόσπορος, η σκωρίαση, η ανθράκωση και ο βοτρύτης.

Για την προστασία του κρεμμυδιού από ασθένειες, ψεκάζουμε το φύλλωμα με βιολογικό σκεύασμα χαλκού, όταν το φυτό του κρεμμυδιού φθάσει τα 15-20 εκατοστά και να γίνεται επανάληψη μετά από 2-3 εβδομάδες.

Για να αντιμετωπίσουμε τα έντομα που μπορεί να προσβάλλουν την καλλιέργεια του κρεμμυδιού, όπως ο θρίπας και η μύγα του κρεμμυδιού, ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα αλάτων καλίου ή φυσικής πυρεθρίνης που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και 1 κουταλάκι του γλυκού οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό.

Σημαντική καλλιεργητική φροντίδα για την αντιμετώπιση των ασθενειών είναι ο καλός αερισμός της καλλιέργειας. Γι’ αυτό απαιτείται συνεχές ξεβοτάνισμα για την αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων αγριόχορτων (ζιζάνια), όπως η κύπερη και η οξαλίδα, καθώς το λεπτό φυλλαράκι του κρεμμυδιού δεν μπορεί εύκολα να τα ανταγωνιστεί.

10. Πότε συγκομίζουμε τα κρεμμύδια και πώς τα αποξηραίνουμε;

Όταν τα κρεμμύδια πλησιάζουν την ωρίμανση κατά τον Ιούνιο-Ιούλιο, μετά από 3-4 μήνες καλλιέργειας, το υπέργειο μέρος αρχίζει να γέρνει προς τα κάτω και ετοιμαζόμαστε για την συγκομιδή.

Σε αυτό το στάδιο, διακόπτουμε το πότισμα προκειμένου να σταματήσει η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και οι εξωτερικοί χιτώνες του βολβού να ξεραθούν.

Αφού στεγνώσει το χώμα τελείως και προχωρήσει η ξήρανση του φυλλώματος, τα φυτά του κρεμμυδιού, ξεριζώνουμε με τα χέρια ημίξηρα φύλλα και βολβούς.

Στη συνέχεια, τα τοποθετούμε σε μικρούς σωρούς στο χωράφι για 5-10 ημέρες για να ξεραθούν καλύτερα.

Αν έχει δυνατό ήλιο, τοποθετούμε τα φύλλα του κρεμμυδιού από πάνω ώστε να προστατεύσουν τους βολβούς από ηλιέγκαυμα.

11. Πώς αποθηκεύουμε και πώς συντηρούμε τα κρεμμύδια;

Οι βολβοί του κρεμμυδιού διατηρούνται σε αποθήκες ή ψυγεία σε θερμοκρασίες 0–7°C από τους παραγωγούς ή σε υψηλές θερμοκρασίες 25–35°C, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εξασφαλίζουν συνθήκες χαμηλής υγρασίας.

Στις θερμοκρασίες αυτές, τα κρεμμύδια μπορούν να διατηρηθούν για 3 ως 6 μήνες χωρίς να φυτρώσουν κατά την αποθήκευση.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou) on Mar 10, 2020 at 4:47am PDT

12. Ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που μπορεί να συναντήσουμε στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Τα συχνότερα προβλήματα που εμφανίζονται στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού είναι το κιτρίνισμα των φύλλων, η παραγωγή μικρών βολβών κρεμμυδιού, καθώς επίσης το φύτρωμα και το σάπισμα των βολβών στην αποθήκη.

• Γιατί κιτρινίζουν τα φύλλα του κρεμμυδιού;

Τα φύλλα του κρεμμυδιού μπορεί να κιτρινίζουν και να γίνονται λεπτά ή αδύναμα κατά την καλλιέργεια. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται όταν το έδαφος που καλλιεργούμε δεν είναι αφράτο, όταν δεν έχει προστεθεί κατάλληλη ποσότητα λιπάσματος και όταν γίνεται υπερβολικό πότισμα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης ανάπτυξης του κρεμμυδιού.

• Γιατί δεν μεγαλώνουν οι βολβοί του κρεμμυδιού;

Οι βολβοί του κρεμμυδιού μπορεί να γίνονται μικρότεροι λόγω της ποικιλίας, λόγω του συνεκτικού εδάφους, λόγω υπερβολικής υγρασίας, καθώς και ως αποτέλεσμα λίπανσης με υπερβολική ποσότητα λιπάσματος αζώτου.

• Γιατί τα κρεμμύδια φυτρώνουν στην αποθήκη;

Ο χρόνος φυτρώματος του κρεμμυδιού, κατά την αποθήκευση, ένα χαρακτηριστικό που δεν είναι επιθυμητό, έχει σχέση με την ποικιλία κρεμμυδιού, το βαθμό αποτελεσματικής αποξήρανσης του κρεμμυδιού και τις συνθήκες υγρασίας που επικρατούν στην αποθήκη.

• Γιατί σαπίζουν τα κρεμμύδια στην αποθήκη;

Τα κρεμμύδια μπορεί να σαπίσουν στην αποθήκη όταν δεν έχουμε φροντίσει να κόψουμε έγκαιρα το πότισμα πριν τη συγκομιδή και περιέχουν μεγάλο ποσοστό υγρασίας. Επίσης, μπορεί να σαπίσουν λόγω συνθηκών υψηλής υγρασίας και κακού αερισμού. Αξίζει να σημειώσουμε πως οι λευκές ποικιλίες κρεμμυδιού δεν συντηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα.

13. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του κρεμμυδιού

Η καλλιέργεια του κρεμμυδιού μπορεί να αποτελέσει εξαιρετική συγκαλλιέργεια και να συνδυαστεί στον στον κήπο μας αλλά και σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας, παρέα με την καλλιέργεια της ντομάτας, την καλλιέργεια του αγγουριού, την καλλιέργεια της φράουλας, την καλλιέργεια του μαρουλιού, την καλλιέργεια του κολοκυθιού, την καλλιέργεια του παντζαριού και την καλλιέργεια του καρότου.