8 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια κρεμμυδιού

Το κρεμμύδι είναι ένα από τα πιο αγαπημένα λαχανικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά στην κουζίνα μας. Το κρεμμύδι φυτεύεται στον κήπο, καθώς επίσης σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι και την αυλή μας, για τον υπέροχο βολβό του που χαρίζει ξεχωριστό άρωμα και μοναδική γεύση σε σαλάτες και φαγητά. Επιπλέον, έχει υψηλή διατροφική αξία και περιέχει πολύτιμες αντιοξειδωτικές ουσίες.

Το κρεμμύδι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής κουζίνας και η καλλιέργειά του είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη χώρα μας, καθώς μπορεί να φυτευτεί εύκολα ακόμα και ανάμεσα σε άλλα κηπευτικά. Ας δούμε τις σημαντικότερες συμβουλές για να καλλιεργήσουμε κρεμμύδια και να τα απολαμβάνουμε φρέσκα ή ξερά σε σαλάτες, πίτες και υπέροχες συνταγές μαγειρικής.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες κρεμμυδιού για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες κρεμμυδιού ανάλογα με το σχήμα του βολβού, το χρώμα, το μέγεθος, καθώς και τη γεύση του. Υπάρχουν γλυκά και καυτερά κρεμμύδια, ποικιλίες κρεμμυδιού με στενόμακρο ή στρογγυλο σχήμα βολβού, ενώ από χρώμα θα συναντήσουμε λευκές, κίτρινες και κόκκινες (μωβ) ποικιλίες. Άλλες ποικιλίες κρεμμυδιού είναι κατάλληλες για φθινοπωρινή φύτευση και άλλες κατάλληλες για ανοιξιάτικη φύτευση.

Γνωστές παραδοσιακές ντόπιες ποικιλίες κρεμμυδιού είναι το βατικιώτικο κρεμμύδι, το νεροκρέμμμυδο Ζακύνθου, το κρεμμύδι Μαδέρας στη Μακεδονία, το κρεμμύδι Κασσάνων στο Ηράκλειο και το Μεσογειανό κρεμμύδι στα Χανιά. Η ποικιλία κόκκινου κρεμμυδιού Αιγύπτου εμφανίζει ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, καθώς όταν το λουλούδι του κρεμμυδιού γονιμοποιείται σχηματίζει βολβό και όχι σπόρο όπως στις υπόλοιπες ποικιλίες. Με αυτούς τους βολβούς που προκύπτουν από το άνθος, γίνεται και ο πολλαπλασιασμός της ποικιλίας.

2. Τι κοκκάρι κρεμμυδιού προμηθευόμαστε για να φυτέψουμε;

Για να φυτέψουμε κρεμμύδια προμηθευόμαστε κοκκάρι κρεμμυδιού, δηλαδή τους μικρούς βολβούς κρεμμυδιού, ή τον κρεμμυδόσπορο, τον μικροσκοπικό μαύρο σπόρο κρεμμυδιού, γνωστό και ως μπαρούτι. Η μέθοδος παραγωγής από κοκκάρι πλεονεκτεί έναντι της απευθείας σποράς όσον αφορά την πρωίμιση, μας δίνει δηλαδή κρεμμύδια σε συντομότερο χρονικό διάστημα.

Σε ανοιξιάτικες φυτεύσεις, το κοκκάρι χρειάζεται 4 μήνες από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή, έναντι 6 μηνών όταν ρίχνουμε σπόρο. Επίσης, με το κοκκάρι εξασφαλίζουμε σημαντικές αποδόσεις, ακόμη και σε ξηρά εδάφη. Από ένα κιλό κοκκάρι, εφόσον δεν αντιμετωπίσουμε κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην καλλιέργεια, μπορούμε να φτάσουμε σε απόδοση 20-30 κιλά ξερού κρεμμυδιού.

3. Τι έδαφος θέλει το κρεμμύδι για να ευδοκιμήσει;

Τα κρεμμύδια προτιμούν ελαφρύ αμμώδες χώμα με καλή αποστράγγιση για να αναπτυχθούν καλύτερα και να σχηματίσουν μεγαλύτερο βολβό. Η σωστή προετοιμασία του εδάφους για καλλιέργεια είναι ιδιαίτερα σημαντική πριν ξεκινήσουμε.

Κατά τη φύτευση του κρεμμυδιού είναι χρήσιμο να ενσωματώνουμε στο έδαφος οργανική ουσία, όπως χωνεμένη κοπριά και κομπόστ. Επίσης, κατά την φύτευση, μπορούμε να προσθέσουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα για ενδυνάμωση της καλλιέργειας, ειδικά αν έχει καλλιεργηθεί το χωράφι μας και την προηγούμενη χρονιά.

4. Πότε φυτεύονται τα κρεμμύδια και σε τι αποστάσεις;

Το χλωρό φρέσκο κρεμμυδάκι μπορεί να φυτευτεί σχεδόν όλο το χρόνο στον κήπο μας, ενώ αν προτιμάμε το ξερό κρεμμύδι φυτεύουμε την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου. Η φύτευση του κοκκαριού μπορεί να γίνει τόσο σε γραμμές όσο και στα πεταχτά.

Για τη γραμμική φύτευση του κρεμμυδιού ανοίγονται αβαθή αυλάκια σε αποστάσεις μεταξύ τους γύρω στα 30 εκατοστά. Οι μικροί βολβοί του κρεμμυδιού φυτεύονται σε αποστάσεις περίπου 10 εκατοστών για το ξερό κρεμμύδι και 5-7 εκατοστών για το χλωρό κρεμμυδάκι. Το βάθος φύτευσης του κρεμμυδιού πρέπει να είναι μεταξύ 0,5–1 εκατοστού. Το κρεμμύδι μπορεί να αποτελέσει εξαιρετική συγκαλλιέργεια και να καλλιεργηθεί στον λαχανόκηπο μας παρέα με ντομάτες, αγγούρια, φράουλες, μαρούλια, κολοκυθιές, παντζάρια και καρότα.

5. Κάθε πότε ποτίζουμε και βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του κρεμμυδιού;

Σχετικά με τις ανάγκες σε νερό, τα κρεμμύδια χρειάζονται συχνό πότισμα κάθε 4-5 μέρες, καθώς έχουν επιφανειακό ριζικό σύστημα και πρέπει να υπάρχει συνεχής παρουσία υγρασίας στο επιφανειακό στρώμα των 30 εκατοστών του εδάφους. Κατά τη φύτευση του βολβού του κρεμμυδιού, δεν απαιτείται υπερβολικό πότισμα για να μην σαπίσει ο βολβός.

Όσον αφορά τη λίπανση, πριν τη φύτευση του κρεμμυδιού ενσωματώνουμε κοπριά και κομπόστ στο έδαφος και συμπληρωματικά, ένα μήνα μετά τη φύτευση προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λιπασμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο.

6. Τι ασθένειες και έντομα προσβάλλουν τα κρεμμύδια;

Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, το κρεμμύδι προσβάλλεται από πολλές μυκητολογικές ασθένειες που προσβάλλουν το φύλλωμα και τον βολβό του όπως ο περονόσπορος, η σκωρίαση, η ανθράκωση και ο βοτρύτης. Είναι απαραίτητο λοιπόν να γίνονται 2-3 ψεκασμοί με βιολογικό διάλυμα χαλκού και θειαφιού, όταν το φυτό του κρεμμυδιού φθάσει τα 15 εκατοστά και ανά 15 ημέρες για την προληπτική αντιμετώπιση μυκητολογικών ασθενειών.

Επίσης, σημαντική καλλιεργητική φροντίδα για την αντιμετώπιση των ασθενειών είναι ο καλός αερισμός της καλλιέργειας γι’ αυτό απαιτείται συνεχές ξεβοτάνισμα των ανεπιθήμητων αγριόχορτων (ζιζανίων), όπως η κύπερη και η οξαλίδα, καθώς το λεπτό φυλλαράκι του κρεμμυδιού δεν μπορεί εύκολα να τα ανταγωνιστεί.

Για την οικολογική αντιμετώπιση των εντόμων που πρσβάλλουν το κρεμμύδι, όπως ο θρίπας και η μύγα του κρεμμυδιού, ψεκάζουμε με σάπωνες αλάτων καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 20 γραμμάρια τριμμένο πράσινο σαπούνι και 5ml οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό.

7. Πότε συγκομίζουμε τα κρεμμύδια και πως τα αποξηραίνουμε;

Όταν τα κρεμμύδια πλησιάζουν την ωρίμανση κατά τον Ιούνιο-Ιούλιο και το υπέργειο μέρος αρχίζει να γέρνει προς τα κάτω, διακόπτουμε το πότισμα προκειμένου να σταματήσει η ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και οι εξωτερικοί χιτώνες του βολβού να ξεραθούν.

Αφού στεγνώσει το χώμα τελείως μετά το τελευταίο πότισμα και προχωρήσει η ξήρανση του φυλλώματος, τα φυτά του κρεμμυδιού, ημίξηρα φύλλα και βολβοί, εκριζώνονται με τα χέρια και τοποθετούνται σε μικρούς σωρούς στο χωράφι για 5-10 ημέρες για να ξεραθούν καλύτερα. Όταν ο ήλιος είναι δυνατός, τα φύλλα τοποθετούνται από πάνω ώστε να προστατεύσουν τους βολβούς από ηλιέγκαυμα.

Οι βολβοί του κρεμμυδιού διατηρούνται σε αποθήκες ή ψυγεία σε θερμοκρασίες 0–7°C ή σε υψηλές θερμοκρασίες 25–35°C σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Στις θερμοκρασίες αυτές, τα κρεμμύδια μπορούν να αποθηκευτούν για 3 εως 6 μήνες χωρίς να φυτρώσουν. Ο χρόνος φυτρώματος βέβαια έχει σχέση με την ποικιλία κρεμμυδιού, καθώς και το βαθμό αποτελεσματικής αποξήρανσης του κρεμμυδιού.

8. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του κρεμμυδιού

Το ιδανικό μέγεθος για το κοκκάρι που προορίζεται για παραγωγή ξερού κρεμμυδιού είναι αυτό που έχει 1,5-2 εκατοστά διάμετρο. Μεγαλύτερο κοκκάρι πρέπει να φυτεύεται για παραγωγή πράσινων νωπών κρεμμυδιών, καθώς εμφανίζει γρήγορα ανθικό στέλεχος αντί να σχηματίσει βολβούς στο έδαφος. Το σφαιρικό κοκκάρι δίνει παραγωγή πεπλατυσμένων βολβών κρεμμυδιού, ενώ το επίμηκες ή κωνικό κοκκάρι δίνει παραγωγή σφαιρικών βολβών.