Σέλινο, σέλερι, σελινόριζα: φύτευση και καλλιέργεια

Γιατί μοιάζουν τόσο πολύ το σέλινο, το σέλερι και η σελινόριζα; Είναι όλα ποικιλίες σέλινου με χαρακτηριστικό άρωμα που δίνει μοναδική γεύση στο φαγητό.

To σέλινο φυτεύεται το φθινόπωρο και καλλιεργείται την περίοδο του χειμώνα. Αν και είναι διετές λαχανικό που εμφανίζει την ανθοφορία του την δεύτερη χρονιά, το σέλινο συνήθως καλλιεργείται σαν ετήσιο φυτό.

Τα φύλλα του σέλινου έχουν χαρακτηριστικό σχήμα και θυμίζουν πολύ τα φύλλα του μαϊντανού με τον οποίο ανήκουν και στην ίδια οικογένεια.

Το σέλινο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μυρωδικά της ελληνικής κουζίνας και χρησιμοποιείται σε πλήθος νόστιμων φαγητών από την αγαπημένη μας φασολάδα μέχρι τη λαχταριστή ψαρόσουπα. Διαθέτει υψηλή διατροφική αξία καθώς έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνες

Εκτός από τον κήπο, μπορούμε να φυτέψουμε πολύ εύκολα σέλινο σε γλάστρα ή σε ζαρντινιέρα στο μπαλκόνι μας. Ας δούμε αναλυτικά, τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του σέλινου για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες ποικιλίες σέλινου, σέλερι και σελινόριζας ολοφρέσκες και δροσερές στην κουζίνα μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες σέλινου;

Οι ποικιλίες σέλινου, ανάλογα το μέρος του φυτού για το οποίο καλλιεργούνται, χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες : α) σε φυλλώδεις που έχουν πλούσια βλάστηση φυλλώματος και β) σε ριζώδεις που έχουν μικρότερη ανάπτυξη του υπέργειου μέρους του φυτού και μεγαλύτερη ανάπτυξη ρίζας.

Οι πιο γνωστές ποικιλίες είναι η παραδοσιακή ποικιλία σέλινου, η ποικιλία σέλερι και η ποικιλία σελινόριζα που διαθέτουν τα εξής χαρακτηριστικά:

• Κοινή ποικιλία σέλινου: Παραδοσιακή ντόπια φυλλώδη ποικιλία σέλινου με λεπτούς βλαστούς και φύλλα που διαθέτουν έντονο άρωμα και γεύση
• Ποικιλία σέλερι: Κλασική φυλλώδη ποικιλία σέλινου με χονδρούς τραγανούς βλαστούς που φτάνουν σε ύψος μέχρι και ένα μέτρο και μεγάλα φύλλα που δεν έχουν όμως τόσο δυνατό άρωμα όσο η κοινή ποικιλία.
• Ποικιλία σελινόριζα: Χαρακτηριστική ποικιλία ριζώδους σέλινου που τρώγεται για τη μεγάλη στρογγυλή ρίζα της, νωπή ή μαγειρεμένη σε σαλάτες και σε σούπες.

2. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί η καλλιέργεια του σέλινου;

Το σέλινο χρειάζεται γόνιμο έδαφος, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για να ευδοκιμήσει και να μας δώσει πλούσια παραγωγή. Είναι πολύ σημαντικό το χώμα να περιέχει αρκετή οργανική ουσία, καθώς το σέλινο αναπτύσσεται καλύτερα σε εδάφη που συγκρατούν υγρασία.

Για να έχει υγιές καταπράσινο φύλλωμα, τo σέλινο θέλει αρκετή δροσιά και αναπτύσσεται καλύτερα σε ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις με θερμοκρασίες 16-20°C.

Σε υψηλές θερμοκρασίες, καθώς και σε ξηρό περιβάλλον, η καλλιέργεια του σέλινου παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα, καθώς προκαλείται πρόωρη έκπτυξη του ανθοφόρου στελέχους που υποβαθμίζει την παραγωγή.

3. Πότε φυτεύουμε το σέλινο και σε τι αποστάσεις;

Η καλλιέργεια του σέλινου φυτεύεται συνήθως μέσα στο φθινόπωρο.

Οι καλλιεργητές του σέλινου παραδοσιακά δημιουργούν σπορεία στα τέλη του καλοκαιριού φυτεύοντας το σπόρο του σέλινου σε βάθος περίπου 0,5 – 1 εκατοστού.

Στη συνέχεια, και μεταφυτεύουν τα φυτά σέλινου 1-1,5 μήνα μετά στο χώμα. Οι σπόροι του σέλινου βλαστάνουν σε θερμοκρασία γύρω στους 20°C μετά από 2-3 βδομάδες.

Βέβαια, μπορούμε να προμηθευτούμε έτοιμα φυτά σέλινου από φυτώρια και να τα μεταφυτεύσουμε σε κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης 20-30 εκατοστών μεταξύ των φυτών και 40-60 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Σε βόρειες περιοχές της χώρας ή σε μέρη με υψηλό υψόμετρο, η καλλιέργεια του σέλινου μπορεί να γίνει στις αρχές της άνοιξης.

4. Πώς φυτεύουμε σέλινο σε γλάστρα;

Φυτεύουμε τα σέλινα στα μπαλκόνια ή στις βεράντες των σπιτιών σε σχετικά βαθιά γλάστρα ή ζαρντινιέρα για να μπορέσει να αναπτυχθεί ικανοποιητικά το ριζικό σύστημα του σέλινου. Επιλέγουμε γλάστρα πήλινη ή πλαστική που να διαθέτει τρύπες, με βάθος και διάμετρο τουλάχιστον 20 εκατοστών.

Τοποθετούμε τη γλάστρα του σέλινου σε μπαλκόνι με δυτική ή ανατολική έκθεση και φροντίζουμε να τον προστατεύουμε από την παγωνιά. Για την φύτευση του σέλινου, χρησιμοποιούμε φυτόχωμα πλούσιο σε οργανική ουσία που περιέχει κομπόστ και περλίτη για να του εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό και ικανοποιητική αποστράγγιση του νερού.

5. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια του σέλινου;

Το σέλινο χρειάζεται τακτικό πότισμα για να εξασφαλίζουμε ικανοποιητική υγρασία στο έδαφος και να έχει το φυτό του σέλινου πλούσιο δροσερό φύλλωμα. Ποτίζουμε 2-3 φορές την εβδομάδα την περίοδο του φθινοπώρου ανάλογα και τις καιρικές συνθήκες φροντίζοντας να επαναλαμβάνουμε το πότισμα μόλις στεγνώνει το χώμα.

Αν το πότισμα στα σέλινα γίνει αραιότερο και δεν έχουμε δροσερό εδαφικό περιβάλλον, το σέλινο θα αρχίζει να πικρίζει, ενώ οι βλαστοί του δεν θα είναι τόσο τραγανοί, καθώς αποκτούν ίνες στο εσωτερικό.

6. Πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια του σέλινου;

Το σέλινο θέλει γόνιμο έδαφος πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Για τη λίπανσή του, ενσωματώνουμε κομπόστ και πλήρες βιολογικό λίπασμα κατά τη φύτευση. Στη συνέχεια, ενσωματώνουμε μια κουταλιά της σούπας βιολογικού λιπάσματος, σε κάθε φυτό σέλινου, μία φορά το μήνα, για να εξασφαλίσουμε πλούσια ανάπτυξη, πράσινο φύλλωμα και δυνατούς βλαστούς.

Η έλλειψη ασβεστίου στα φυτά σέλινου, προκαλεί το πρόβλημα της “μαύρης καρδιάς” που εμφανίζεται με μαύρισμα των βλαστών και των φύλλων στο κέντρο του φυτού, ενώ η έλλειψη βορίου συντελεί στο σκάσιμο των βλαστών του σέλινου και στη δημιουργία καφέ κηλίδων στα φύλλα.

7. Ποια ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια του σέλινο;

Το σέλινο προσβάλλεται από τις μυκητολογικές ασθένειες της σεπτορίωσης που προκαλεί στίγματα στο φύλλωμα του σέλινου και του ωίδιου που προκαλεί χαρακτηριστικό άσπρισμα στα φύλλα. Για την οικολογική προστασία των φυτών του σέλινου, ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα βρέξιμου θειαφιού.

Επίσης το σέλινο προσβάλλεται από τα έντομα της λιριόμυζας, της μελίγκρας, της μύγας του καρότου, καθώς και από διάφορες κάμπιες. Για την αντιμετώπιση των εντόμων, ψεκάζουμε με βιολογικά εντομοκτόνα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα όπως τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη.

8. Γιατί κιτρινίζουν τα φύλλα του σέλινου;

Τα φύλλα του σέλινου μπορεί να εμφανίσουν κιτρινίσματα κατά την διάρκειας καλλιέργειας του. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε σε υπερβολικό πότισμα, αν δεν απομακρύνεται το νερό από το έδαφος, ή σε έλλειψη θρεπτικών στοιχείων.

Σε κάθε περίπτωση, αφαιρούμε τα κιτρινισμένα φύλλα του σέλινου από τη βάση τους, φροντίζουμε να ποτίζουμε όταν στεγνώνει το χώμα και να βάζουμε τακτικά βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε άζωτο.

9. Πότε συγκομίζουμε το σέλινο και πώς το διατηρούμε;

Το σέλινο χρειάζεται τουλάχιστον 3-4 μήνες, μετά τη μεταφύτευση, για να αποκτήσει ικανοποιητικό φύλλωμα και τραγανούς βλαστούς, ώστε να μπορέσουμε να το κόψουμε και να το αξιοποιήσουμε στην κουζίνα μας. Η συγκομιδή του σέλινου γίνεται κόβοντας με μαχαίρι ολόκληρο το φυτό από τη βάση του εδάφους ή σταδιακά κόβοντας μερικούς βλαστούς.

Ειδικά για τη σελινόριζα χρειάζεται ακόμη περισσότερο διάστημα μέχρι τη συγκομιδή τουλάχιστον 4-5 μηνών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να διαπιστώσουμε κατά πόσον έχει αναπτυχθεί η σελινόριζα, λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, σε μέγεθος μεγαλύτερο των 10 εκατοστών σε διάμετρο για να είναι έτοιμη για συγκομιδή. Η συγκομιδή στην περίπτωση της σελινόριζας, θα χρειαστούμε τσάπα για να μπορέσουμε να την βγάλουμε

10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια του σέλινου

Η καλλιέργεια του σέλινου μπορεί να συνδυαστεί μαζί με καλλιέργεια ντομάτας, καλλιέργεια πιπεριάς, καλλιέργεια κρεμμυδιού, καλλιέργεια σκόρδου, καλλιέργεια σπανακιού, καλλιέργεια μπρόκολου, καλλιέργεια κουνουπιδιού και καλλιέργεια λάχανου.

Στους οικιακούς λαχανόκηπους καθώς και στα υπερυψωμένα παρτέρια, η συγκαλλιέργεια του σέλινου με άλλα φυτά είναι επιθυμητή για να έχουμε μεγαλύτερη παραγωγή, καλύτερη αξιοποίηση του χώρου, και εξοικονόμηση του νερού και θρεπτικών στοιχείων.