10 μυστικά για την καλλιέργεια της μελιτζάνας

Μελιτζάνα, το αγαπημένο κηπευτικό του καλοκαιριού! Η μελιτζάνα αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της μεσογειακής κουζίνας που απολαμβάνουμε σε μοναδικές καλοκαιρινές συνταγές, από τον διάσημο στα πέρατα της γης μουσακά, μέχρι τα υπέροχα παπουτσάκια και το μικρασιάτικο ιμάμ μπαϊλντί.

Η μελιτζάνα είναι ένα λαχανικό με υψηλή διατροφική αξία που περιέχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών και βιταμινών. Τρώγεται κυρίως ψητή, τηγανητή αλλά και μαγειρευτή. Αποφεύγουμε να τρώμε την μελιτζάνα ωμή, λόγω της πικρής γεύσης της, καθώς και της σολανίνης, μιας τοξικής ουσίας που περιέχει όταν συγκομίζεται πρόωρα.

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας αναπτύσσεται σε ύψος περίπου 80-90 εκατοστών και συνήθως δε χρειάζεται υποστύλωση. Τα φύλλα της μελιτζάνας διαθέτουν λεία πάνω επιφάνεια είναι λεία ενώ ή κάτω είναι σχετικά χνουδωτή. Φυτεύεται την άνοιξη και σχηματίζει χαρακτηριστικά μωβ λουλούδια που μας χαρίζουν τους καρπούς μέσα στο καλοκαίρι.

Μπορούμε να φυτέψουμε μελιτζάνες στον κήπο, καθώς και σε γλάστρα στο μπαλκόνι, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και να τις απολαμβάνουμε φρέσκιες και λαχταριστές. Ας δούμε αναλυτικά ποιες ποικιλίες μπορούμε να φυτέψουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες μελιτζάνες από τον κήπο στην κουζίνα μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες μελιτζάνας;

Υπάρχουν πολλές γνωστές ποικιλίες και υβρίδια μελιτζάνας για να καλλιεργήσουμε. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε ποικιλίες μελιτζάνας από δικό μας σπόρο που διατηρούμε, ώστε να γνωρίζουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας και πώς προσαρμόζεται στις συνθήκες της περιοχής μας.

Από τις παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες μελιτζάνας, ξεχωρίζουμε την ποικιλία μελιτζάνας Λαγκαδά με τους μακρόστενους μωβ καρπούς, τη μωβ φλάσκα μελιτζάνα που χρησιμοποιείται στα γεμιστά, καθώς και τη μελιτζάνα δάκρυ με το χαρακτηριστικό σχήμα.

Ξεχωριστή και ιδιαίτερα δημοφιλής είναι επίσης η δίχρωμη τσακώνικη μελιτζάνα με τις άσπρες και μωβ ρίγες που δεν πικρίζει στη γεύση. Επίσης, η μελιτζάνα της Σαντορίνης, είναι πολύ χαρακτηριστική ποικιλία με εντυπωσιακούς λευκούς στρογγυλούς καρπούς και νόστιμη γλυκιά γεύση που δεν πικρίζει.

2. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί η καλλιέργεια της μελιτζάνας;

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας αναπτύσσεται καλύτερα σε περιοχές με θερμό κλίμα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η μελιτζάνα χρειάζεται περισσότερη ζέστη από την καλλιέργεια της ντομάτας και την καλλιέργεια της πιπεριάς, καθώς επίσης πολύ πιο ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες και στην παγωνιά. Η φύτευση της μελιτζάνας γίνεται από τον Απρίλιο και μετά, την περίοδο που η θερμοκρασία έχει ανέβει αισθητά.

Η μελιτζάνα αναπτύσσεται σε αφράτα γόνιμα εδάφη που διαθέτουν καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το περιττό νερό. Κατά την προετοιμασία του εδάφους για καλλιέργεια και πριν τη φύτευση της μελιτζάνας, οργώνουμε τον κήπο και ενσωματώνουμε αρκετή οργανική ουσία μέσα στους λάκκους φύτευσης σε μορφή κομπόστ και χωνεμένης κοπριάς, καθώς και πλήρες βιολογικό λίπασμα.

3. Πως δημιουργούμε φυτά μελιτζάνας από σπόρο;

Η μελιτζάνα πολλαπλασιάζεται με τον σπόρο που συλλέγουμε από τον καρπό του φυτού. Είναι σημαντικό να να διατηρούμε το δικό μας σπόρο πιπεριάς για να μπορούμε να καλλιεργούμε κάθε χρόνο γνωρίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας.

Ο σπόρος της μελιτζάνας αργεί αν φυτρώσει, όπως ο σπόρος της ντομάτας και της πιπεριάς. Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε δικά μας φυτά, θα χρειαστεί να φτιάξουμε σπορείο στα τέλη του χειμώνα. Σε ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας 20°C και σχετικής υγρασίας, ο σπόρος της μελιτζάνας χρειάζεται τουλάχιστον 2 βδομάδες για να βλαστήσει, καθώς και άλλες 5 εβδομάδες για να είναι έτοιμο το καινούριο φυτό μελιτζάνας για μεταφύτευση.

4. Πώς φυτεύουμε τις μελιτζάνες και σε τι αποστάσεις;

Αποφεύγουμε να φυτεύουμε πυκνά τις μελιτζάνες για να επιτύγχουμε καλύτερο αερισμό των φυτών, περιορισμό ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών, καθώς και την βελτίωση της παραγωγής. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια της μελιτζάνας είναι 50–70 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80–120 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

5. Μπορούμε να φυτέψουμε μελιτζάνες σε γλάστρα στο μπαλκόνι;

Αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο σε κήπο, η μελιτζάνα μπορεί να καλλιεργηθεί εύκολα σε γλάστρα. Αρκεί να επιλέξουμε τα κατάλληλα ηλιόλουστα σημεία στο μπαλκόνι ή στην αυλή μας, με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό και προφυλαγμένα από δυνατούς ανέμους.

Τα φυτά της μελιτζάνας έχουν σχετικά μικρή ανάπτυξη και δεν χρειαζόμαστε πολύ μεγάλες γλάστρες για να τα φυτέψουμε. Επιλέγουμε γλάστρες διαμέτρου 25-30 εκατοστών που διαθέτουν τρύπες στη βάση και τοποθετούμε ένα λεπτό στρώμα 3-4 εκατοστά από χαλίκια ή ελαφρόπετρα στον πάτο της γλάστρας, για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει από το πότισμα.

Για να γεμίσουμε τις γλάστρες που θα φυτέψουμε τις μελιτζάνες, επιλέγουμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Εναλλακτικά, φτιάχνουμε το δικό μας μίγμα για να φυτέψουμε τις μελιτζάνες ανακατεύοντας τύρφη, κοπριά, περλίτη σε αναλογία όγκου 2:1:1.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou) on Apr 28, 2020 at 9:08am PDT

6. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια της μελιτζάνας;

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει σημαντικές ανάγκες σε νερό και απαιτεί τακτικό πότισμα για να μπορέσει να είναι αποδοτική και να μας δώσει ποιοτικούς καρπούς σε μεγάλη ποσότητα. Ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα τις μελιτζάνες την εποχή της άνοιξης και κάθε 2 μέρες την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.

Όπως ισχύει γενικότερα για το πότισμα των λαχανικών, κατάλληλο σύστημα ποτίσματος για τις μελιτζάνες μας είναι το σύστημα των σωλήνων με σταγόνες. Προσφέρει αποτελεσματικότερο και πιο οικονομικό πότισμα ενώ περιορίζει την ανάπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων (ζιζάνια) κατά την καλλιέργεια.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατά την περίοδο ανθοφορίας της μελιτζάνας, η έλλειψη νερού μπορεί να προκαλέσει πτώση των ανθέων και μείωση της παραγωγής. Στο στάδιο της καρποφορίας, η καλλιέργεια της μελιτζάνας χρειάζεται συνεχές πότισμα, ειδικά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, για να αποφύγουμε τον σχηματισμό καρπών με πικρή γεύση.

7. Τι λίπασμα θέλει η καλλιέργεια της μελιτζάνας;

H καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει αρκετές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να ευδοκιμήσει και χρειάζεται απαραίτητα λίπανση. Για να απολαύσουμε γλυκές μελιτζάνες, προσθέτουμε κάθε 3-4 βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα ενισχυμένο σε κάλιο που βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών και γευστικών καρπών ώστε να μην πικρίζουν.

Επίσης, η έλλειψη ασβεστίου είναι αρκετά συνηθισμένη στην καλλιέργεια της μελιτζάνας, όπως και στην πιπεριά και την τομάτα, και μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της ξηράς κορυφής, κατά το οποίο μαυρίζουν στις άκρες οι καρποί και δεν ωριμάζουν κανονικά.

8. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της μελιτζάνα;

Ο τετράνυχος αποτελεί τον σημαντικότερο εχθρό για την καλλιέργεια της μελιτζάνας. Μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι, ο τετράνυχος παραμονεύει προσβάλλοντας τα φύλλα και τους καρπούς της μελιτζάνας. Χρησιμοποιούμε θειάφι για την οικολογική αντιμετώπιση του τετράνυχου καθώς για την αντιμετώπιση του ωιδίου, της κυριότερης μυκητολογικής ασθένειας που προσβάλλει τη μελιτζάνα.

Η μελιτζάνα προσβάλλεται, επίσης, από τα έντομα της μελίγκρας, του θρίπα και του αλευρώδη. Για την αντιμετώπιση τους ψεκάζουμε κάθε 2 εβδομάδες βιολογικά εντομοκτόνα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα, όπως τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη. Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι σε 1 λίτρο νερό.

9. Πότε συγκομίζετουμε τις μελιτζάνες και πώς τις διατηρούμε;

Η συγκομιδή της μελιτζάνας γίνεται περίπου 2,5 μήνες μετά τη μεταφύτευση στον κήπο μας ανάλογα την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες της περιοχής. Συλλέγουμε τους καρπούς της μελιτζάνας σε στάδιο που δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, δηλαδή όταν διαθέτουν σφιχτή σάρκα και γυαλιστερό μωβ χρώμα. Κατά τη συγκομιδή, κόβουμε τον καρπό με τμήμα του ποδίσκου για να έχουμε καλύτερη συντήρηση μέχρι να τον καταναλώσουμε.

Ο καρπός της μελιτζάνας δε διατηρείται για μεγάλο διάστημα εκτός ψυγείου και πρέπει να καταναλωθεί σχετικά άμεσα. Αν φυλαχθεί για συντήρηση στο ψυγείο, η ποιότητα του καρπού της μελιτζάνας υποβαθμίζεται σχετικά γρήγορα, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών του ψυγείου.

10. Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια της μελιτζάνας

Η υπαίθρια καλλιέργεια μελιτζάνας δεν έχει ανάγκη από κλάδεμα. Αρκεί να αφαιρούμε τα χαμηλά φύλλα που βρίσκονται κοντά στο έδαφος όταν κιτρινίζουν για να διευκολύνουμε τον καλύτερο αερισμό του φυτού.