12 μυστικά για την καλλιέργεια της μελιτζάνας (+video)

Μελιτζάνα, ένα από τα αγαπημένα κηπευτικά του καλοκαιριού που απολαμβάνουμε σε μοναδικές συνταγές, από τον διάσημο μουσακά, τα υπέροχα παπουτσάκια μέχρι το μικρασιάτικο ιμάμ μπαϊλντί.

Βασικό συστατικό της μεσογειακής κουζίνας και λαχανικό με υψηλή διατροφική αξία, η μελιτζάνα περιέχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών, φυτικών ινών και βιταμινών.

Αποφεύγουμε να τρώμε την μελιτζάνα ωμή, λόγω της σχετικά πικρής γεύσης καθώς και λόγω της σολανίνης, μιας τοξικής ουσίας που περιέχει όταν συγκομίζεται πρόωρα.

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει αρκετές ομοιότητες με την καλλιέργεια της ντομάτας και την καλλιέργεια της πιπεριάς καθώς ανήκουν στην ίδια ομάδα λαχανικών, τα σολανώδη.

Η μελιτζάνα σχηματίζει χαρακτηριστικά μωβ λουλούδια που μας χαρίζουν τους υπέροχους καρπούς της, ενώ τα φύλλα της διαθέτουν λεία πάνω επιφάνεια ενώ η κάτω επιφάνεια είναι σχετικά χνουδωτή.

Κι αν δεν διαθέτουμε κήπο, μπορούμε να καλλιεργήσουμε μελιτζάνα σε γλάστρα στο μπαλκόνι.

Ας δούμε αναλυτικά ποιες ποικιλίες μελιτζάνας μπορούμε να φυτέψουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες μελιτζάνες, φρέσκιες και λαχταριστές, από τον κήπο στην κουζίνα μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες μελιτζάνας για να φυτέψουμε;

Υπάρχουν πολλές γνωστές ποικιλίες, ντόπιες παραδοσιακές και υβρίδια μελιτζάνας για να καλλιεργήσουμε.

Προτιμάμε ποικιλίες μελιτζάνας που είναι προσαρμοσμένες στις συνθήκες της περιοχής μας για να εξασφαλίσουμε καλή παραγωγή και να διατηρήσουμε σπόρους που μπορούμε να φυτέψουμε την επόμενη χρονιά.

Οι πιο δημοφιλείς παραδοσιακές ποικιλίες μελιτζάνας που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:

• Μελιτζάνα Λαγκαδά: Ποικιλία μελιτζάνας με μακρόστενους σκούρους μωβ καρπούς, αρκετά παραγωγική.
• Μελιτζάνα φλάσκα Σύρου: Ποικιλία μελιτζάνας με στρογγυλό σχήμα καρπού και βαθύ μωβ χρώμα.
• Μελιτζάνα δάκρυ: Παραγωγική ποικιλία μελιτζάνας με χαρακτηριστικούς μωβ καρπούς σε σχήμα δάκρυ.
• Τσακώνικη μελιτζάνα ή μελιτζάνα Άργους: Δημοφιλής παραδοσιακή δίχρωμη ποικιλία με άσπρες και μωβ ρίγες που δεν πικρίζει στη γεύση.
• Μελιτζάνα Σαντορίνης: Εξαιρετική ποικιλία με εντυπωσιακούς λευκούς στρογγυλούς καρπούς και νόστιμη γεύση, αρκετά πιο γλυκιά από τις υπόλοιπες ποικιλίες.

2. Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της μελιτζάνας για να μας δώσει πλούσια παραγωγή;

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας αναπτύσσεται καλύτερα σε περιοχές με θερμό κλίμα.

Χρειάζεται περισσότερη ζέστη από την καλλιέργεια της ντομάτας και την καλλιέργεια της πιπεριάς ενώ είναι πιο ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες και την παγωνιά.

Οι μελιτζάνες δίνουν μεγαλύτερη παραγωγή σε αφράτα γόνιμα εδάφη που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και διαθέτουν καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το περιττό νερό που περισσεύει από το πότισμα.

Κατά την προετοιμασία του εδάφους για καλλιέργεια, πριν τη φύτευση, οργώνουμε τον κήπο και ενσωματώνουμε αρκετή οργανική ουσία μέσα στους λάκκους φύτευσης σε μορφή κομπόστ και χωνεμένης κοπριάς, καθώς και πλήρες βιολογικό λίπασμα.

Τα φυτά της μελιτζάνας αναπτύσσονται σε ύψος μέχρι ένα μέτρο και συνήθως δε χρειάζονται υποστύλωση.

3. Πως δημιουργούμε φυτά μελιτζάνας από σπόρο;

Η μελιτζάνα πολλαπλασιάζεται με τον σπόρο που συλλέγουμε από τον καρπό του φυτού όταν ωριμάσει αρκετά.

Είναι σημαντικό να διατηρούμε το δικό μας σπόρο μελιτζάνας για να μπορούμε να καλλιεργούμε κάθε χρόνο γνωρίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας.

Ο σπόρος της μελιτζάνας αργεί να φυτρώσει, όπως άλλωστε και ο σπόρος της ντομάτας και της πιπεριάς.

Οι μελιτζάνες φυτεύονται από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.

Αν θέλουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε τα δικά μας φυτά μελιτζάνας από σπόρο, φτιάχνουμε σπορείο στα τέλη του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης.

Σε ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας 20°C και σχετικής υγρασίας, ο σπόρος της μελιτζάνας χρειάζεται τουλάχιστον 2 βδομάδες για να βλαστήσει, καθώς και άλλες 5 εβδομάδες για να είναι έτοιμο το καινούριο φυτό μελιτζάνας για μεταφύτευση.

4. Πότε φυτεύουμε τις μελιτζάνες και σε τι αποστάσεις;

Το φύτεμα της μελιτζάνας ξεκινά από τον Απρίλιο και μετά, μέσα στην άνοιξη αλλά και στις αρχές καλοκαιριού την περίοδο που η θερμοκρασία έχει ανέβει αισθητά.

Ο ακριβής χρόνος φύτευσης εξαρτάται από την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή καλλιέργειας

Όταν φυτεύουμε μελιτζάνες στον κήπο μας, κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια είναι 50–70 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80–120 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Αποφεύγουμε να φυτεύουμε πυκνά τις μελιτζάνες για να επιτύχουμε καλύτερο αερισμό των φυτών, περισσότερη ηλιοφάνεια και περιορισμό ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών, κάτι που έχει θετική επίδραση στην αύξηση και την βελτίωση της παραγωγής.

5. Μπορούμε να φυτέψουμε μελιτζάνες σε γλάστρα στο μπαλκόνι;

Αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο σε κήπο, η μελιτζάνα μπορεί να καλλιεργηθεί εύκολα σε γλάστρα στο μπαλκόνι, την αυλή και την βεράντα. Αρκεί να επιλέξουμε τα κατάλληλα ηλιόλουστα σημεία στο μπαλκόνι που διαθέτουν νότιο ή δυτικό προσανατολισμό και είναι προφυλαγμένα από δυνατούς ανέμους.

Τα φυτά της μελιτζάνας έχουν σχετικά μικρή ανάπτυξη και δεν χρειαζόμαστε μεγάλες γλάστρες για να τα φυτέψουμε.

Επιλέγουμε γλάστρες διαμέτρου 25-30 εκατοστών που διαθέτουν τρύπες στη βάση και τοποθετούμε ένα λεπτό στρώμα 3-4 εκατοστά από χαλίκια ή ελαφρόπετρα στον πάτο της γλάστρας, για να απομακρύνεται το νερό.

Για να γεμίσουμε τις γλάστρες που θα φυτέψουμε τις μελιτζάνες, επιλέγουμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Εναλλακτικά, φτιάχνουμε το δικό μας μίγμα για να φυτέψουμε τις μελιτζάνες ανακατεύοντας τύρφη, κοπριά, περλίτη σε αναλογία όγκου 2:1:1.

 

 

 

 

 

View this post on Instagram

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A post shared by Τα Μυστικά του Κήπου (@mistikakipou) on Apr 28, 2020 at 9:08am PDT

6. Πόσο συχνά θέλει πότισμα η καλλιέργεια της μελιτζάνας;

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει σημαντικές ανάγκες σε νερό και απαιτεί τακτικό πότισμα για να μπορέσει να είναι αποδοτική και να μας δώσει ποιοτικούς καρπούς σε μεγάλη ποσότητα.

Την εποχή της άνοιξης, ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα. Τη ζεστή περίοδο του καλοκαιριού, οι μελιτζάνες χρειάζονται πότισμα κάθε 2 μέρες.

Όπως ισχύει γενικότερα για το πότισμα των λαχανικών, κατάλληλο σύστημα ποτίσματος για τις μελιτζάνες μας είναι το σύστημα των σωλήνων με σταγόνες. Εξασφαλίζει αποτελεσματικότητα και οικονομία στο πότισμα, ενώ ταυτόχρονα περιορίζει την ανάπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων (ζιζάνια) που δυσκολεύουν την ανάπτυξη των φυτών.

Η έλλειψη νερού μπορεί να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην καλλιέργεια της μελιτζάνας που χρειάζεται συνεχές πότισμα, ειδικά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες.

Κατά την περίοδο ανθοφορίας της μελιτζάνας, αν αμελήσουμε το πότισμα μπορεί να παρατηρήσουμε πτώση των ανθέων και μείωση της παραγωγής.

Στο στάδιο της καρποφορίας, το ανεπαρκές πότισμα έχει ως αποτελέσμα οι μελιτζάνες να πικρίζουν στη γεύση.

7. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στις μελιτζάνες;

H καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει σημαντικές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να μας δώσει καλή παραγωγή και χρειάζεται απαραίτητα λίπανση.

Για να απολαμβάνουμε μελιτζάνες με πλούσια γλυκιά γεύση, κάθε 3-4 βδομάδες προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα ενισχυμένο σε κάλιο που βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών και γευστικών καρπών που δεν πικρίζουν.

Συμπληρωματικά, προσθέτουμε λίπασμα ασβεστίου στην καλλιέργεια της μελιτζάνας. καθώς η έλλειψη ασβεστίου είναι αρκετά συνηθισμένη και μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της ξηρής κορυφής, κατά το οποίο μαυρίζουν στις άκρες οι καρποί και δεν ωριμάζουν κανονικά.

8. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της μελιτζάνας;

Ο τετράνυχος αποτελεί κάθε χρόνο το σημαντικότερο πρόβλημα για την καλλιέργεια της μελιτζάνας. Μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι, ο τετράνυχος παραμονεύει προσβάλλοντας τα φύλλα και τους καρπούς της μελιτζάνας.

Για τη βιολογική αντιμετώπιση του τετράνυχου χρησιμοποιούμε θειάφι, είτε σε μορφή σκόνης είτε σε βρέξιμη μορφή για ψεκασμό.

Το θείαφι είναι επίσης αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση του ωιδίου, της κυριότερης μυκητολογικής ασθένειας που προσβάλλει την καλλιέργεια της μελιτζάναςς.

Για την αντιμετώπιση των εντόμων της μελίγκρας, του θρίπα και του αλευρώδη, ψεκάζουμε κάθε 2 εβδομάδες βιολογικά εντομοκτόνα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα, όπως τα άλατα καλίου και η φυσική πυρεθρίνη.

Εναλλακτικά, για την προστασία των φυτών μελιτζάνας από τα έντομα σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπιτικά υλικά, και να φτιάξουμε ένα οικολογικό σκεύασμα για να ψεκάσουμε το φύλλωμα των φυτών διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας πράσινο σαπούνι σε 1 λίτρο νερό.

9. Χρειάζεται κλάδεμα η καλλιέργεια της μελιτζάνας;

Η υπαίθρια καλλιέργεια μελιτζάνας παρουσιάζει ζωηρή ανάπτυξη και δίνει καλή παραγωγή χωρίς να χρειάζεται κλάδεμα

Για να διευκολύνουμε τον καλύτερο αερισμό του φυτού, κάνουμε μόνο μικρές επεμβάσεις αφαιρώντας τα χαμηλά φύλλα που βρίσκονται κοντά στο έδαφος αλλά και αυτά που παλιώνουν και κιτρινίζουν.

10 Πότε συγκομίζουμε τις μελιτζάνες από τον κήπο μας;

Η συγκομιδή της μελιτζάνας γίνεται περίπου 2,5 μήνες μετά τη μεταφύτευση στον κήπο μας ανάλογα την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες της περιοχής.

Συλλέγουμε τους καρπούς της μελιτζάνας σε στάδιο που δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, όταν διαθέτουν σφιχτή σάρκα και γυαλιστερό χρώμα.

Κατά τη συγκομιδή, φροντίζουμε να κόβουμε τον καρπό με τμήμα του ποδίσκου για να έχουμε καλύτερη συντήρηση της μελιτζάνας μέχρι να την καταναλώσουμε.

11. Πώς συντηρούμε καλύτερα τις μελιτζάνες στο σπίτι;

Ο καρπός της μελιτζάνας συντηρείται καλύτερα εκτός ψυγείου. Σε δροσερό μέρος, με θερμοκρασία 15°C και υψηλή σχετική υγρασία 90%, οι μελιτζάνες διατηρούνται για χρονικό διάστημα 2 εβδομάδων χωρίς πρόβλημα.

Για να συντηρήσουμε τις μελιτζάνες στο ψυγείο, φροντίζουμε να τις τυλίγουμε σε χαρτί. Διαφορετικά, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών μαλακώνει η σάρκα και η ποιότητα του καρπού της μελιτζάνας υποβαθμίζεται μέσα σε μία εβδομάδα.

Αν θέλουμε να διατηρήσουμε τις μελιτζάνες για αρκετούς μήνες, ένας εύκολος τρόπος είναι να τις κόψουμε σε κομμάτια φέτες, να τις βράσουμε για λίγα λεπτά σε αλατισμένο νερό και στη συνέχεια να τις φυλάξουμε στην κατάψυξη.

12. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τη μελιτζάνα

Σε περιοχές με ήπιο χειμώνα, τα φυτά της μελιτζάνας μπορούν να διατηρηθούν και να μας χαρίσουν καρπούς και την επόμενη χρονιά, διατηρώντας τα φυτά την περίοδο του χειμώνα και κάνοντας ένα κλάδεμα στις αρχές της άνοιξης.