Φίκος μπέντζαμιν, συμβουλές φροντίδας σε γλάστρα και στον κήπο

O φίκος μπέντζαμιν ή φίκος βενιαμίν είναι ένα εντυπωσιακό τροπικό φυτό με καταπράσινο φύλλωμα που κατάγεται από τη νοτιοανατολική Ασία και την Αυστραλία.

Φυτό με ακακόνιστη ανάπτυξη φυλλώματος και γρήγορη ανάπτυξη, ο φίκος μπέντζαμιν διαθέτει κλαδιά που κρέμονται ελαφρά προς τα κάτω. Τα λεία γυαλιστερά πράσινα φύλλα του έχουν γλωσσοειδή μορφή με χαρακτηριστική κατάληξη στην άκρη που μοιάζει με βέλος.

Πολύ συχνά, ο κορμός του φίκου μπέντζαμιν σε γλάστρα πλέκεται σε διάφορα σχήματα για να μας δώσει ακόμα πιο εντυπωσιακό αισθητικό αποτέλεσμα.

Ιδιαίτερα δημοφιλής ως φυτό εσωτερικού χώρου, ο φίκος μπέντζαμιν μπορεί να διατηρηθεί επίσης ως φυτό εξωτερικού χώρου.

Σε περιοχές με ήπιους χειμώνες, ο φίκος μπέντζαμιν φυτεύεται στον κήπο, όπου αναπτύσσεται σε ένα μεγάλο δέντρο αρκετών μέτρων σε ύψος με πλούσιο φύλλωμα και σκιά.

Ο φίκος μπέντζαμιν είναι ένα από τα πιο όμορφα φυτά για γραφεία και επαγγελματικούς χώρους. Ιδανική επιλογή και για τη βεράντα, την αυλή ή μέσα στο σπίτι με την προϋπόθεση ότι τον τοποθετούμε σε σημείο με αρκετό φως.

Ας δούμε, αναλυτικά, τι φροντίδα χρειάζεται ο φίκος μπέντζαμιν για να τον διατηρήσουμε υγιή και καταπράσινο χωρίς προβλήματα.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες φίκου μπέντζαμιν;

Ο φίκος βενιαμίν (Ficus benjamina) είναι το πιο διάσημο είδος φίκου κι ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυλλώδη φυτά γλάστρας.

Οι ποικιλίες φίκου μπέντζαμιν διαφέρουν ως προς το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος του φυλλώματος, καθώς επίσης στην ανάπτυξη που παρουσιάζουν.

Ως προς το χρώμα, οι ποικιλίες φίκου μπέντζαμιν διαθέτουν από σκουρόχρωμο γυαλιστερό μέχρι πιο ανοιχτό πράσινο χρώμα, ενώ υπάρχουν και ποικιλίες μπέντζαμιν πανασέ (Ficus benjamina variegata) που εμφανίζουν διχρωμία με τα πρασινοκίτρινα φύλλα τους.

Η οικογένεια των φίκων περιλαμβάνει πολλά γνωστά και αγαπημένα είδη φυτών. Εκτός από τον φίκο μπέντζαμιν, πολύ διαδεδομένος είναι και ο φίκος ελάστικα (Ficus elastica) με τα μεγάλα γυαλιστερά παχιά φύλλα του, ο ροδίτικος φίκος (Ficus nitida) με τα μικρά οβάλ γυαλιστερά φύλλα και ο φίκος λυράτα (Ficus lyrata) με τα μεγάλα δερματώδη φύλλα σε σχήμα που θυμίζουν βιολί.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο φίκος μινιατούρα (Ficus microcarpa) που φτάνει μέχρι ένα μέτρο σε ύψος και το συναντάμε ως φυτό μπονσάι.

Αξίζει, να αναφέρουμε ότι και η συκιά (Ficus carica), το αγαπημένο καρποφόρο δέντρο με τους νόστιμους γλυκούς καρπούς είναι ένα είδος φίκου.

2. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί ο φίκος μπέντζαμιν;

Ο φίκος μπέντζαμιν χρειάζεται φωτεινά μέρη και ήπιο κλίμα για να ευδοκιμήσει και να απολαύσουμε το πλούσιο καταπράσινο φύλλωμά του.

Εξασφαλίζουμε σκιερά ή ημισκιερά σημεία για την φύτευση που δεν έρχονται σε άμεση επαφή με τις έντονες ακτίνες του ήλιου καθώς μπορεί να προκαλέσουν εγκαύματα στα φύλλα του ειδικά τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο φίκος είναι ευαίσθητος στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα καθώς και στους δυνατούς βοριάδες που μπορούν να του προκαλέσουν εκτεταμένη φυλλόπτωση.

Φυτεύουμε το φίκο μπέντζαμιν σε γόνιμο έδαφος που να διαθέτει καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει από το πότισμα ή τις βροχοπτώσεις, προκειμένου να μη μένει υπερβολική υγρασία στη ρίζα του καθώς μπορεί να εμφανίσει σαπίσματα.

3. Πως φυτεύουμε τον φίκο μπέντζαμιν σε γλάστρα;

Για τη φύτευση του φίκου μπέντζαμιν σε γλάστρα, επιλέγουμε γλάστρες, σχετικά μεγάλες διαμέτρου και τουλάχιστον 30 εκατοστών, καθώς ο φίκος αναπτύσσει εκτεταμένο ριζικό σύστημα.

Κατά τη μεταφύτευση, γεμίζουμε τη γλάστρα με εμπλουτισμένο φυτόχωμα γενικής χρήσης, πλούσιο σε θρεπτικά συστικά, που να περιέχει περλίτη ή ελαφρόπετρα.

Αν έχουμε τη γλάστρα με τον φίκο στο μπαλκόνι, καλό είναι να την τοποθετήσουμε σε θέση προφυλαγμένη από βοριάδες και προτιμούμε σημείο με δυτική ή ανατολική έκθεση.

Μέσα στο σπίτι, φροντίζουμε να τοποθετούμε τη γλάστρα μακριά από θερμαντικά σώματα, όπως καλοριφέρ και τζάκι, καθώς επίσης αποφεύγουμε να τον έχουμε κοντά σε παγωμένο τζάμι την περίοδο του χειμώνα.

4. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα ο φίκος μπέντζαμιν;

Ο φίκος μπέντζαμιν έχει σημαντικές απαιτήσεις σε εδαφική υγρασία και πότισμα για να έχει ένα υγιές καταπράσινο φύλλωμα.

Όταν βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο, ποτίζουμε τακτικά 3 φορές την εβδομάδα τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού και 1-2 φορές τη βδομάδα την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου.

Για φυτά φίκου που έχουμε μέσα στο σπίτι, ποτίζουμε περίπου μια φορά την εβδομάδα. Φροντίζουμε να ποτίζουμε το φυτό αμέσως μόλις στεγνώσει το χώμα στο οποίο είναι φυτεμένο.

Συμπληρωματικά, τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, καλό είναι να διαβρέχουμε συχνά το φύλλωμα του φίκου για να αποφύγουμε την εμφάνιση ξηράνσεων στις άκρες των φύλλων του, χρησιμοποιώντας απιονισμένο ή βρόχινο νερό.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στον φίκο μπέντζαμιν;

Ο φίκος μπέντζαμιν χρειάζεται αρκετά θρεπτικά στοιχεία και λίπασμα για να διατηρήσει γυαλιστερό και πράσινο το φύλλωμα του, χωρίς να ξεθωριάζει ή να εμφανίζει κίτρινα φύλλα.

Προσθέτουμε μία φορά το μήνα πλήρες κοκκώδες λίπασμα εμπλουτισμένο σε μαγνήσιο και σίδηρο για τους φίκους που έχουμε σε εξωτερικό χώρο.

Για φυτά που έχουμε σε γλάστρες, προτιμούμε υγρό λίπασμα για πράσινα επαναλαμβάνοντας τη λίπανση κάθε δύο βδομάδες από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν τον φίκο μπέντζαμιν;

Ο φίκος μπέντζαμιν είναι αρκετά ανθεκτικός σε προσβολές από μυκητολογικές ασθένειες και έντομα. Βέβαια, σε κάποιες περιπτώσεις θα συναντήσουμε προσβολές από διάφορά έντομα όπως η ψώρα των φυτών, η βαμβακάδα, ο αλευρώδης και ο θρίπας που δημιουργούν προβλήματα στο φύλλωμα του.

Για την προστασία του φίκου μπέντζαμιν από τις προσβολές εντόμων ψεκάζουμε με βιολογικό σκεύασμα θερινού πολτού ή αλάτων καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα και επαναλαμβάνουμε την εφαρμογή του ψεκασμού μετά από 2 εβδομάδες.

Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε διαλύοντας μία κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και μία κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό.

7. Γιατί ο φίκος μπέντζαμιν ρίχνει τα φύλλα του;

Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα που μπορεί να εμφανίσει ο φίκος μπέντζαμιν είναι η απότομη πτώση των φύλλων του κάτι πολύ ενοχλητικό ειδικά αν βρίσκεται μέσα στο σπίτι μας. Η φυλλόπτωση μπορεί να οφείλεται σε μειωμένο ή υπερβολικό πότισμα, στο ξηρό περιβάλλον, σε απότομη πτώση της θερμοκρασίας, σε χαμηλό φωτισμό, καθώς και σε υπερβολική λίπανση με αμμωνιακό λίπασμα.

Για να αποφύγουμε την πτώση των φύλλων του φίκου μπέντζαμιν, ειδικά όταν είναι σε γλάστρα στο σπίτι μας, προσέχουμε τα εξής:

• Διατηρούμε το φίκο μπέντζαμιν σε φωτεινή θέση μέσα στο σπίτι.
• Κάνουμε σταθερά ποτίσματα εξασφαλίζοντας ότι το νερό που περισσεύει φεύγει από τις τρύπες της γλάστρας.
• Αποφεύγουμε τις μετακινήσεις της γλάστρας και τις απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας.
• Εξασφαλίζουμε θέση μακριά από καλοριφέρ, τζάκι και από τα θερμά ή ψυχρά ρεύματα του air-condition.
• Διαβρέχουμε το φύλλωμα του την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού για να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον γρασίας.

8. Γιατί κιτρίνιζουν τα φύλλα του φίκου μπέντζαμιν;

Το υπερβολικό πότισμα στα φυτά καθώς και η κακή αποστράγγιση του νερού στη γλάστρα, μπορεί να προκαλέσει κιτρίνισμα στα φύλλα και καφέτιασμα λόγω υπερβολικής υγρασίας. Επιπλέον, τα κίτρινα φύλλα στο φίκο μπέντζαμιν μπορεί να αποτελούν σημάδι ότι χρειάζεται μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα ή υπενθύμιση ότι δεν έχουμε βάλει λίπασμα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Για να αποφύγουμε το κιτρίνισμα των φύλλων του φίκου μπέντζαμιν ακολουθούμε τις παρακάτω συμβουλές:

• Κάνουμε τακτικά ποτίσματα και επαναλαμβάνουμε το πότισμα μόνο όταν στεγνώνει η γλάστρα.
• Παρατηρούμε τις ρίζες του φυτού μήπως έχουν πυκνώσει στη γλάστρα και βγαίνουν από κάτω ή στην επιφάνεια του χώματος ώστε να κάνουμε άμεσα μεταφύτευση.
• Προσθέτουμε τακτικά υγρό λίπασμα για πράσινα φυτά ώστε να εξασφαλίσουμε καταπράσινο φύλλωμα.

9. Πότε και με ποιον τρόπο κλαδεύουμε τον φίκο μπέντζαμιν;

Ο φίκος χρειάζεται ελαφρύ κλάδεμα κάθε χρόνο για να διατηρήσει τη ζωντάνια του φυλλώματος του και να διατηρήσουμε το σχήμα του.

Κατάλληλη εποχή για το κλάδεμα του φίκου μπέντζαμιν είναι στις αρχές της άνοιξης, όταν περάσει η παγωνιά του χειμώνα.

Κατά το κλάδεμα, αφαιρούμε τους βλαστούς που ξεραίνονται ή έχουν κιτρινίσει τα φύλλα τους, ώστε να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη νέας πράσινης βλάστησης.

Αν ο φίκος έχει ψηλώσει πολύ και έχει αραιό φύλλωμα, κλαδεύουμε την κορυφή του για να αναπτύξει πλουσιότερα φύλλωμα χαμηλά και να αποκτήσει πιο συμπαγή κόμη.

10. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός του φίκου μπέντζαμιν;

Μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά φίκου μπέντζαμιν εύκολα και οικονομικά με τη μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα καθώς και με εναέριες καταβολάδες. Ας δούμε αναλυτικά τα βήματα του κάθε τρόπου πολλαπλασιασμού για να φτιάξουμε τα δικά μας φυτά φίκου μπέντζαμιν.

α) Πολλαπλασιασμός φίκου μπέντζαμιν με μοσχεύματα

Με την μέθοδο των μοσχευμάτων, την περίοδο της άνοιξης κόβουμε κλαδάκια από φυτά φίκου και τα φυτεύουμε σε γλάστρες που θα μας δώσουν νέα φυτά.

• Αρχικά, παίρνουμε τμήματα βλαστών μήκους περίπου 15 εκατοστών την περίοδο της άνοιξης από τους πλευρικούς βλαστούς του φυτού.
• Βάζουμε ορμόνη ριζοβολίας στη βάση του μοσχεύματος.
• Το φυτεύουμε σε μικρή γλάστρα χρησιμοποιώντας μείγμα τύρφης, άμμου και περλίτη, σε αναλογία 1:1:1.
• Τοποθετούμε τη γλάστρα σε υγρό περιβάλλον μέχρι να ριζώσει το φυτό.
• Μετά από διάστημα 2-3 μηνών, κάνουμε μεταφύτευση των νέων φυτών φίκου σε γλάστρες για να αναπτυχθούν.

β) Πολλαπλασιασμός φίκου μπέντζαμιν με εναέριες καταβολάδες

Με τη μέθοδο των εναέριων καταβολάδων, τοποθετούμε μία σακούλα με χώμα σε ένα κλαδί του φίκου για να αναπτύξει ρίζες και να δημιουργήσουμε ένα νέο φυτό.

• Παίρνουμε ένα βλαστό του φυτού και απομακρύουμε τα φύλλα από τη βάση του.
• Κάνουμε μία μικρή τομή σε ένα σημείο στη μέση του βλαστού από το οποίο θα βγάλει ρίζες.
• Βάζουμε φυτόχωμα και άμμο σε αναλογία 2:1 σε μία σακούλα και τη δένουμε έτσι ώστε το σημείο τομής να είναι μέσα στο υπόστρωμα του φυτοχώματος και της άμμου.
• Διατηρούμε το χώμα υγρό με τακτικά ποτίσματα.
• Σταδιακά σε 6-8 εβδομάδες, ο βλαστός του φίκου μπέντζαμιν μέσα στη σακούλα θα βγάλει ρίζες.
• Όταν ριζώσει, αφαιρούμε τη σακούλα και αποκόπτουμε το κλαδί από το αρχικό φυτό σε σημείο κοντά στις ρίζες.
• Το νέο φυτό είναι έτοιμο για να το φυτέψουμε σε γλάστρα ή απευθείας στο χώμα.

11. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τη φροντίδα του φίκου μπέντζαμιν

Όταν διατηρούμε το φίκο μπέντζαμιν σε εσωτερικό χώρο μέσα στο σπίτι ή σε γραφείο , συνήθως δεν σχηματίζει λουλούδια. Αντίθετα στο φυσικό του περιβάλλον, μπορεί να εμφανίσει ανθοφορία και να σχηματίσει μικρούς καρπούς, οι οποίοι αποτελούν εξαιρετική τροφή για τα πουλιά.