Πόσες ώρες ψύχους χρειάζονται τα δέντρα τον χειμώνα

Η παγωνιά ή γενικότερα το κρύο του χειμώνα είναι απαραίτητο για την ανθοφορία πολλών καρποφόρων δέντρων.

Τα καρποφόρα δέντρα έχουν ανάγκη να συγκεντρώσουν συγκεκριμένες ώρες ψύχους για να αναπτυχθούν ομαλά.

Η διαδικασία αυτή συνδέεται με τη φάση του ληθάργου αρκετών καρποφόρων δέντρων, κυρίως φυλλοβόλων κατά την περίοδο του χειμώνα και την επικείμενη ενεργοποίηση της ανοιξιάτικης ανθοφορίας.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι κάθε καρποφόρο δέντρο έχει διαφορετικές απαιτήσεις σε ψύχος για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική ανθοφορία και παραγωγή.

Ακόμα και για το ίδιο δέντρο, ανάλογα την ποικιλία, υπάρχουν διαφορετικές απαιτήσεις σε ώρες ψύχους που θα πρέπει να ικανοποιηθούν ώστε να επιτύχουμε μία καλή ανθοφορία.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά πως το κρύο του χειμώνα συντελεί στην καρποφορία των δέντρων καθώς και ποιες είναι οι ανάγκες σε ψύχος κάθε καρποφόρου δέντρου ξεχωριστά.

1. Πώς βοηθά η παγωνιά του χειμώνα τα καρποφόρα δέντρα;

Πολλές φορές έχουμε ακούσει καλλιεργητές καρποφόρων δέντρων στη χώρα μας να ανησυχούν όταν ο χειμώνας είναι ήπιος και το κρύο δεν είναι επαρκές.

Το κρύο του χειμώνα είναι βασική προϋπόθεση για να έχουμε σημαντική παραγωγή των καρποφόρων δέντρων καθώς συντελούν στην υλοποίηση βασικών λειτουργιών όπως αναφέρουμε παρακάτω:

α) Διακοπή του λήθαργου στα καρποφόρα δέντρα: Πολλά φυλλοβόλα καρποφόρα δέντρα, όπως η μηλιά, η αχλαδιά, η κερασιά, η ροδακινιά και η βερικοκιά, εισέρχονται σε χειμερινό λήθαργο για να προστατευθούν από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Για να “ξυπνήσουν” την άνοιξη και να αρχίσουν να ανθοφορούν, πρέπει να εκτεθούν σε συγκεκριμένο αριθμό ωρών ψύχους θερμοκρασιών μεταξύ 0°C και 7°C.

β) Ομοιόμορφη και πλούσια ανθοφορία των καρποφόρων δέντρων: Αν τα καρποφόρα δέντρα δεν εκτεθούν σε επαρκές κρύο, η άνθηση μπορεί να παρουσιάσει ανωμαλίες και ανεπάρκειες, κάτι που μπορεί να συντελέσει σε μειωμένη καρπόδεση και κακή παραγωγή των καρποφόρων δέντρων.

γ) Ενεργοποίηση ενζύμων και ορμονών των καρποφόρων δέντρων: Το κρύο του χειμώνα επιδρά σε ορμόνες των καρποφόρων δέντρων όπως η αυξίνη και η γιββερελλίνη, που ρυθμίζουν την έξοδο από τον λήθαργο και την ανάπτυξη νέων οφθαλμών.

2. Τι συμβαίνει στα καρποφόρα δέντρα αν δεν κάνει αρκετό κρύο;

Το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, η ερημοποίηση και η επέκταση των ξηροθερμικών συνθηκών, εντείνει την ανησυχία για τις καλλιέργειες των καρποφόρων δέντρων στην χώρα μας.

Αν δεν υπάρξει αρκετό κρύο, σε κάποιες περιπτώσεις, τα καρποφόρα δέντρα μπορεί να ανθίσουν νωρίς λόγω ήπιων θερμοκρασιών του χειμώνα, με αποτέλεσμα οι ανθοφόροι οφθαλμοί να καταστραφούν από μεταγενέστερους παγετούς.

Σε άλλες περιπτώσεις, τα καρποφόρα δέντρα εμφανίζουν παρατεταμένη ανάπτυξη φύλλων εις βάρος της ανθοφορίας, καθυστερημένη και άνιση ανθοφορία με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν μειωμένη καρποφορία και χαμηλής ποιότητας καρπούς. .

3. Κατηγορίες δέντρων ανάλογα με τις ανάγκες τους σε ψύχος

Τα καρποφόρα δέντρα διαχωρίζονται με βάση τις ανάγκες τους σε ψύχος (chilling hours), δηλαδή τις ώρες που απαιτούν θερμοκρασίες μεταξύ 0°C και 7°C για να σπάσει ο λήθαργος και να ανθοφορήσουν κανονικά την άνοιξη.

– Καρποφόρα δέντρα με υψηλές ανάγκες σε ψύχος (>500 ώρες)

Αυτά τα καρποφόρα δέντρα απαιτούν ψυχρούς χειμώνες για να καρποφορήσουν ικανοποιητικά. Είναι κατάλληλα για ορεινές περιοχές ή για περιοχές με ψυχρό ή ηπειρωτικό κλίμα.

• Καλλιέργεια μηλιάς: 800-1.500 ώρες
• Καλλιέργεια αχλαδιάς: 600-1.500 ώρες
• Καλλιέργεια κερασιάς: 800-1.200 ώρες
• Καλλιέργεια βερικοκιάς: 500-1.200 ώρες
• Καλλιέργεια δαμασκηνιάς: 700-1.200 ώρες
• Καλλιέργεια φουντουκιάς: 800-1.200 ώρες
• Καλλιέργεια καρυδιάς: 400-1.000 ώρες
• Καλλιέργεια ροδακινιάς: 300-1.000 ώρες (ανάλογα με την ποικιλία)

– Καρποφόρα δέντρα με μέτριες ανάγκες σε ψύχος (100-600 ώρες)

Τα συγκεκριμένα καρποφόρα δέντρα μπορούν να αναπτυχθούν σε θερμότερα κλίματα με ήπιους χειμώνες και να δώσουν σημαντική παραγωγή.

• Καλλιέργεια αμυγδαλιάς: 100-600 ώρες (ανάλογα με την ποικιλία)
• Καλλιέργεια ελιάς: 100-600 ώρες
• Καλλιέργεια ροδιάς: 150-400 ώρες
• Καλλιέργεια συκιάς: 100-300 ώρες
• Καλλιέργεια χουρμαδιάς: 200 ώρες

– Καρποφόρα δέντρα με πολύ χαμηλές ανάγκες σε ψύχος (<150 ώρες)

Η λίστα των καρποφόρων δέντρων αυτής της κατηγορίας μπορούν να ευδοκιμήσουν σε τροπικά ή υποτροπικά κλίματα, όπου οι θερμοκρασίες σπάνια πέφτουν κάτω από 10°C.

• Καλλιέργεια μανταρινιάς: 0-150 ώρες
• Καλλιέργεια πορτοκαλιάς: 0-100 ώρες
• Καλλιέργεια λεμονιάς: 0-100 ώρες
• Καλλιέργεια μάνγκο: 0-100 ώρες
• Καλλιέργεια αβοκάντο: 0-50 ώρες

Κι ένα μυστικό για την επιλογή καρποφόρων δέντρων

Ανάλογα με τις ανάγκες σε ψύχος ενός δέντρου, επιλέγουμε ποικιλίες που ταιριάζουν στο τοπικό κλίμα και στις διαθέσιμες ώρες ψύχους της περιοχής. Αυτός είναι ο λόγος που σε θερμότερες περιοχές, επιλέγονται ποικιλίες με χαμηλές απαιτήσεις ψύχους, ώστε να ανθίσουν κανονικά παρά τον ήπιο χειμώνα.