Φόρμιο: Ένα εξωτικό φυτό με εντυπωσιακά φύλλα

Το φόρμιο είναι ένας τροπικός καλλωπιστικός θάμνος με εντυπωσιακά φύλλα που μπορεί να διακοσμήσει κήπους, βεράντες και αυλές.

Με καταγωγή από την εξωτική Νέα Ζηλανδία, το φόρμιο ή φόρμιουμ (Phormium tenax) έχει ιδιαίτερα επιβλητική όψη καθώς είναι ένα φυτό με μεγάλα φύλλα του φτάνουν σε μήκος έως και 2 μέτρα.

Τα χρώματά του φυλλώματος ποικίλλουν από βαθύ πράσινο έως μπορντό, χάλκινο, μωβ ή και δίχρωμα με ρίγες σε αποχρώσεις του κίτρινου και του κόκκινου. Ιδιαίτερα δημοφιλές στη χώρα μας είναι το φόρμιο πανασέ και το κόκκινο φόρμιο.

Η ανθοφορία του φόρμιου εμφανίζεται από τα μέσα του καλοκαιριού και διαρκεί μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου με κόκκινα ή κίτρινα λουλούδια σωληνοειδούς σχήματος.

Πρόκειται για ένα φυτό που αναπτύσσεται με γρήγορο ρυθμό και διατηρείται εντυπωσιακό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, προσθέτοντας επιβλητικότητα και χρώμα στον κήπο. Αυτοί είναι και οι βασικοί λόγοι που το συναντάμε συχνά στην αρχιτεκτονική τοπίου.

Εκτός από την αισθητική του αξία, το φόρμιο μας προσφέρει σημαντικές λύσεις στην κηποτεχνία καθώς εμφανίζει ανθεκτικότητα σε δύσκολες συνθήκες, όπως άνεμο, ξηρασία και αλμυρά εδάφη.

Ας δούμε αναλυτικά χρήσιμες συμβουλές για την φροντίδα του φόρμιου ώστε να διατηρήσει τη ζωντάνια και την επιβλητικότητα του για να το απολαμβάνουμε πολλά χρόνια στον κήπο μας.

1. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί το φόρμιο;

Το φόρμιο αναπτύσσεται καλύτερα σε ηλιόλουστες έως ημισκιερές θέσεις, με προτίμηση στο φως του ήλιου, το οποίο αναδεικνύει τους έντονους χρωματισμούς των φύλλων.

Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό σε συνθήκες ανέμου, καθιστώντας το κατάλληλο για φυτεύσεις σε εκτεθειμένα σημεία ή παραθαλάσσιες περιοχές με αυξημένη αλατότητα.

Το φόρμιο αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες αλλά είναι σχετικά ευαίσθητο στην έντονη παγωνιά και αποτελεί ιδανικό φυτό για μεσογειακά ή ξηροθερμικά κλίματα.

Αναπτύσσεται σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, με προτίμηση σε ελαφρώς όξινα έως ουδέτερα υποστρώματα.

Η υπερβολική υγρασία ή τα βαριά, αργιλώδη εδάφη πρέπει να αποφεύγονται, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε σάπισμα της ρίζας.

2. Πώς φυτεύουμε το φόρμιο σε γλάστρα στο μπαλκόνι;

Επιλέγουμε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό που εξασφαλίζουν ικανοποιητική ηλιοφάνεια για να φυτέψουμε το φόρμιο στο μπαλκόνι μας.

Προμηθευόμαστε σχετικά μεγάλες γλάστρες διαμέτρου 30-40 εκατοστών που διαθέτουν τρύπες αποστράγγισης και τοποθετούμε μία λεπτή στρώση χαλικιού ή ελαφρόπετρας στον πάτο της γλάστρας.

Γεμίζουμε τις γλάστρες με ελαφρύ φυτόχωμα που περιέχει αρκετό περλίτη και τοποθετούμε το φυτό στο κέντρο της γλάστρας στο ίδιο βάθος που ήταν στη γλάστρα φυτωρίου.

3. Πόσο συχνά θέλει πότισμα το φόρμιο;

Το φόρμιο είναι αρκετά ανθεκτικό φυτό και δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις σε νερό, ειδικά όταν έχει εγκατασταθεί καλά στο έδαφος.

Μετά τη φύτευση, ποτίζουμε 2–3 φορές την εβδομάδα, ανάλογα με τη θερμοκρασία και την υγρασία του εδάφους, ώστε να βοηθήσουμε το φυτό να αναπτύξει γερό ριζικό σύστημα.

Αφού εγκατασταθεί, μετά τον πρώτο χρόνο, σε κήπο, το πότισμα μπορεί να περιοριστεί σε 1 φορά την εβδομάδα το καλοκαίρι, ενώ τους βροχερούς μήνες μπορεί να μην χρειάζεται καθόλου πότισμα.

Σε γλάστρα, το φόρμιο χρειάζεται συχνότερο πότισμα, περίπου 2 φορές την εβδομάδα την περίοδο του καλοκαιριού, ειδικά αν το φυτό εκτίθεται σε έντονη ηλιακή ακτινοβολία.

4. Πότε και πόσο συχνά βάζουμε λίπασμα στο φόρμιο;

Το φόρμιο είναι φυτό χαμηλών θρεπτικών απαιτήσεων, αλλά ανταποκρίνεται θετικά σε ήπια λίπανση και μας χαρίζει πλούσιο φύλλωμα και ζωηρά χρώματα.

Στις αρχές της άνοιξης, Μάρτιο – Απρίλιο, προσθέτουμε μία βασική λίπανση με πλήρες κοκκώδες λίπασμα καθώς βοηθά στην έναρξη της νέας ανάπτυξης του φυτού.

Αντίστοιχα στην αρχή του καλοκαιριού, Ιούνιο – Ιούλιο, μπορούμε να ενισχύσουμε με μία ακόμη δόση λιπάσματος, ειδικά αν βλέπουμε αργή ανάπτυξη του φυτού φόρμιου.

Αν έχουμε ποικιλίες φόρμιου με έντονο χρώμα στα φύλλα, ένα ήπιο οργανικό λίπασμα την περίοδο του φθινοπώρου μπορεί να τονώσει τη ζωντάνια του φυλλώματος ενόψει του χειμώνα..

5. Χρειάζεται κλάδεμα το φόρμιο;

Το φόρμιο δεν χρειάζεται τακτικό κλάδεμα, αλλά επωφελείται από ένα ελαφρύ καθάρισμα, στις αρχές της άνοιξης, αφαιρώντας τα ξηρά, παλιά ή φθαρμένα φύλλα από τη βάση, κοντά στο έδαφος.

Αν το φόρμιο έχει μεγαλώσει υπερβολικά, μπορούμε να το αραιώσουμε ελαφρώς, απομακρύνοντας μερικούς από τους παλιότερους βλαστούς του φυτού.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν το φόρμιο;

Το φόρμιο είναι γενικά ανθεκτικό στις ασθένειες και τα έντομα, αλλά μερικά προβλήματα μπορούν να εμφανιστούν στα φυτά υπό κατάλληλες συνθήκες.

Όταν υπάρχει υπερβολική υγρασία και κακή αποστράγγιση στο έδαφος, μπορούν να εμφανιστούν μυκητολογικές ασθένειες που προκαλούν σήψη της ρίζας και σαπίσματα των φύλλων.

Σε πιθανή προσβολή από το αφίδες σε νεαρά φύλλα, θα παρατηρήσουμε κολλώδεις ουσίες ενώ σε προσβολή από τον τετράνυχο, θα εμφανιστούν κίτρινα και παραμορφωμένα φύλλα.

7. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός του φόρμιου;

Η πιο κοινή και εύκολη μέθοδος για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά του φόρμιου, είναι ο πολλαπλασιασμός με διαίρεση ριζωμάτων του φυτού.

Βγάζουμε το φυτό του φόρμιου από τη γλάστρα ή το χώμα και διαχωρίζουμε την ρίζα σε τμήματα, διασφαλίζοντας ότι κάθε τμήμα έχει τουλάχιστον 2-3 υγιή φύλλα και ρίζες.

Αυτά τα τμήματα φυτεύονται σε νέες γλάστρες ή στον κήπο και σταδιακά δίνουν σε καινούρια φυτά μέσα σε λίγες εβδομάδες καθώς αναπτύσσεται το ριζικό σύστημα.

Η συγκεκριμένη μέθοδος πολλαπλασιασμού της διαίρεσης της ρίζας γίνεται καλύτερα την άνοιξη ή το φθινόπωρο, όταν το φυτό του φόρμιου είναι σε περίοδο ενεργού ανάπτυξης.

8. Κι ένα μυστικό για το φόρμιο

Το φόρμιο είναι γνωστό ως λινάρι της Νέας Ζηλανδίας καθώς έχει χρησιμοποιηθεί από τους ιθαγενείς Μαορί για την παραγωγή ινών ύφανσης.