7 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια ματζουράνας
Η ματζουράνα είναι πολυετές αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό, ξαδερφάκι της ρίγανης, που φυτρώνει σε ημιορεινά και ορεινά μέρη των χωρών της Μεσογείου. Με ανάπτυξη που φτάνει περίπου το μισό μέτρο, η ματζουράνα χαρακτηρίζεται από όρθιους βλαστούς, μικρά στρογγυλά φύλλα σταχτοπράσινου χρώματος και μικρά ασπρορόδινα άνθη που εμφανίζονται στις άκρες των βλαστών.
Η ματζουράνα μπορεί να φυτευτεί στον κήπο, σε βραχόκηπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι για να τη χρησιμοποιούμε αποξηραμένη σε ρόφημα ή ως μυρωδικό σε διάφορες συνταγές μαγειρικής. Γνωστή από την αρχαιότητα για τις χωνευτικές, ηρεμιστικές και χαλαρωτικές της ιδιότητες, η ματζουράνα έχει σημαντικά οφέλη για την υγείας μας, καθώς αποτελεί εξαιρετική πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών, με ευεργετική δράση ενάντια στην αϋπνία, στον βήχα και στο κρυολόγημα.
Μπορούμε να προμηθευτούμε φυτά ματζουράνας σε αρκετά χαμηλή τιμή από φυτώρια, ενώ το αιθέριο έλαιο της με το χαρακτηριστικό άρωμα θα το βρούμε σε αρωματοπωλεία και φαρμακεία. Ας δούμε αναλυτικά τι φροντίδα χρειάζεται η ματζουράνα για να την καλλιεργήσουμε στον κήπο μας.
1. Τι συνθήκες θέλει η ματζουράνα για να ευδοκιμήσει;
Η ματζουράνα δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς το έδαφος, αρκεί το χώμα να έχει πολύ καλή αποστράγγιση. Προτιμά σχετικά ηλιαζόμενες θέσεις και είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στο κρύο. Η ματζουράνα θεωρείται ξηρική καλλιέργεια και αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες.
Κατάλληλη εποχή για τη φύτευση της ματζουράνας είναι μέσα στην άνοιξη και στις αρχές του φθινοπώρου. Φυτεύουμε σε αποστάσεις 30-40 εκατοστών μεταξύ των φυτών, ενώ αν τη φυτέψουμε σε βραχόκηπο επιλέγουμε θέση κοντά σε ρίγανη και σε θυμάρι.
Για φυτά ματζουράνας σε γλάστρα, φροντίζουμε να τα τοποθετούμε σε σημείο με δυτική ή βορεινή έκθεση και προμηθευόμαστε φυτόχωμα γενικής χρήσης ή πιο ειδικό για αρωματικά φυτά.
Για να αποξηράνουμε τα φύλλα της ματζουράνας και να κάνουμε ρόφημα, τα κόβουμε στις αρχές της άνθισης, περίπου από τα μέσα Ιούνη ως τα μέσα Ιούλη. Αν θέλουμε να συλλέξουμε φύλλα και άνθη της ματζουράνας για να βγαλουμε αιθέριο έλαιο, το κάνουμε από τα μέσα Ιούλη ως τα τέλη Αυγούστου, την εποχή της πλήρους άνθισης.
2. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα και λίπασμα η ματζουράνα;
Η ματζουράνα δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς το πότισμα και ως προς την λίπανση. Αρχικά, μετά τη μεταφύτευση, πραγματοποιούμε μικρά και συχνά ποτίσματα για να ριζώσει καλύτερα, ενώ στη συνέχεια θέλει πότισμα την περίοδο του καλοκαιριού για να αντέξει στην υψηλή ζέστη.
Χρειάζεται προσοχή, ωστόσο, καθώς το άφθονο και συχνό πότισμα της ματζουράνας προκαλεί μείωση της συγκέντρωσης σε αιθέρια έλαια. Είναι σημαντικό κατά το πότισμα να μην βρέχουμε το φύλλωμα της ματζουράνας ειδικά τις μεσημεριανές ώρες του καλοκαιριού, προκειμένου να αποφύγουμε την ανάπτυξη ασθενειών.
Όσον αφορά τη λίπανση της ματζουράνας, η ενσωμάτωση μικρής ποσότητας πλήρους βιολογικού λιπάσματος στις αρχές της άνοιξης καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου μετά τη συγκομιδή είναι ενδεδειγμένη. Και στο λίπασμα δεν πρέπει να το παρακάνουμε, καθώς υπερβολική ποσότητα αζωτούχας λίπανσης υποβαθμίζει την ποιότητα των φύλλων που συλλέγουμε.
3. Πότε και με ποιο τρόπο γίνεται το κλάδεμα της ματζουράνας;
Μπορούμε να κλαδέψουμε ελαφρά τη ματζουράνα στις αρχές της άνοιξης, αφαιρώντας ξερά και αδύναμα κλάδια για να τονώσουμε την βλάστηση της. Επίσης, φροντίζουμε να κορφολογούμε τους βλαστούς της ματζουράνας για να έχει πιο συμπαγή ανάπτυξη.
Συνήθως, κλαδεύουμε πιο αυστηρά τη ματζουράνα, δηλαδή από χαμηλά σημεία των βλαστών της, μετά το τέλος της άνθισης, στις αρχές του φθινοπώρου. Με αυτή τη φροντίδα, η ματζουράνα θα βλαστήσει ξανά και να εμφανίσει πλούσια βλάστηση και ανθοφορία την επόμενη χρονιά.
4. Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν την ματζουράνα;
Η ματζουράνα είναι πολύ ανθεκτικό φυτό και δεν προσβάλλεται εύκολα από μυκητολογικές ασθένειες και έντομα. Πάντως, αν υπάρχει πολλή υγρασία και κακός αερισμό, ειδικά αν έχουμε αφήσει ακλάδευτη τη ματζουράνα, μπορεί να παρουσιάσει την μυκητολογική ασθένεια του περονόσπορου, καθώς και σάπισμα στο ριζικό σύστημα. Σε αυτή την περίπτωση ψεκάζουμε με διάλυμα χαλκού στο φύλλωμα της και παράλληλα ποτίζουμε στο χώμα γύρω από τη ρίζα.
Επίσης, μπορούμε προληπτικά να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 20 γραμμάρια τριμμένο πράσινο σαπούνι και 5ml οινοπνεύμα σε 1 λίτρο νερό για να αντιμετωπίσουμε τη μελίγκρα και τον αλευρώδη που προσβάλλουν το φύλλωμα της.
5. Πότε μαζεύουμε τη ματζουράνα και με ποιο τρόπο την αποξηραίνουμε;
Όσοι έχουμε γλάστρα ματζουράνας στο μπαλκόνι μας ή στην αυλή μας για να κόβουμε λίγα φύλλα για την κουζίνα μας, μπορούμε να το κάνουμε σχεδόν όλο το χρόνο. Αν όμως συλλέγουμε ματζουράνα για να την αποξηράνουμε και να τη διατηρήσουμε, τη μαζεύουμε συνήθως μέσα στο καλοκαίρι κατά την περίοδο ανθοφορίας της. Ανάλογα την περιοχή καλλιέργειας, αν κάνουμε σχετικά πρώιμη συγκομιδή μέχρι τα μέσα καλοκαιριού μπορεί να εξασφαλίσουμε άλλη μία όψιμη φθινοπωρινη συγκομιδή.
Η συγκομιδή της ματζουράνας είναι καλύτερα να γίνεται πρωινές ώρες, μετά που στεγνώσει το φυτό από την πρωινή υγρασία. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη συγκέντρωση σε αιθέρια έλαια. Κατά τη συγκομιδή, κόβουμε τους βλαστούς με φύλλα και άνθη της ματζουράνας, τα δένουμε με σπάγγο σε μάτσα και τα κρεμάμε σε σκιερό μέρος με καλό αερισμό.
Αφού περάσουν μερικές μέρες και ολοκληρωθεί η αποξήρανση, τρίβουμε τη ματζουράνα και την φυλάμε σε αεροστεγή βάζα μέσα στο ντουλάπι μας.
6. Πώς δημιουργούμε καινούρια φυτά ματζουράνας;
Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε καινούργια φυτά, η ματζουράνα πολλαπλασιάζεται με σπόρο, με διαίρεση του φυτού καθώς και με τη μέθοδο των μοσχεύματων. Κατάλληλη εποχή σποράς για τη ματζουράνα είναι στις αρχές Αυγούστου, ώστε τα νεαρά φυτά να μεταφυτευθούν στά μέσα του φθινοπώρου στην οριστική τους θέση.
Η διαίρεση των ριζών της ματζουράνας μπορεί να γίνει στις αρχές τής άνοιξης ή στις αρχές του φθινοπώρου με ένα κοφτερο μαχαίρι, αφού έχουμε πρώτα κλαδέψει αρκετά το φυτό.
Ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα επιτυγχάνεται όταν παίρνουμε τμήματα βλαστού από τhν κορυφή του φυτού μήκους 10 εκατοστών την περίοδο της άνοιξης ή ημιξυλώδη μοσχεύματα την περίοδο του καλοκαιριού. Είναι μικρά φυτά-κλώνοι που φυτρώνουν γύρω από το μητρικό φυτό. Αν αφαιρεθούν με τμήμα της ρίζας και φυτευτούν δημιουργούνται νέα φυτά.
7. Κι ένα μυστικό για τη ματζουράνα
Σε μεγάλες δόσεις η ματζουράνα, θεωρείται ότι λειτουργεί ως ισχυρό υπνωτικό, ακόμη και ναρκωτικό. Γι’ αυτό άλλωστε όταν την απολαμβάνουμε σε ρόφημα, την βράζουμε συνήθως μαζί με δίκταμο και φασκόμηλο για να μετριάσουμε τη δράση της. Να σημειώσουμε επίσης πως η κατανάλωσή της από γυναίκες σε περίοδο εγκυμοσύνης καλό είναι να αποφεύγεται.
Καλησπερα πιο πανω γραφει οτι την Μαντζουρανα πρεπει να την φυτεψουμε κοντα σε ριγανη και θυμαρι αν δεν εχουμε τιποτα απο τα δυο τι κανουμε?
Καλησπέρα Ευτυχία. Δεν είναι απαραίτητο να έχεις δίπλα στη ματζουράνα, την ρίγανη και το θυμάρι, απλά μπορείς να τα συγκαλλιεργήσεις που έχουν παρόμοιες ανάγκες φροντίδας.
Γεια σας.θα ηθελα να σας ρωτήσω αν μπορούμε να χρησιμοποιούμε ολο τον χρονο μαντζουράνα η θυμάρι απο τον κήπο μας για τσάι φρεσκα όπως είναι η πρεπει να τα αποξηρανουμε πρωτα για να τα καταναλώνουμε. Ευχαριστώ
Καλησπέρα Κώστα. Καλύτερα να τα αποξηραίνεις για να απομακρύνεται η χλωροφύλλη των φύλλων και να μένουν σε υψηλή περιεκτικότητα τα αιθέρια έλαια.